NHÀ VĂN NỮ NGUYỄN NGỌC TƯ - Trang 5

nghịch, đó là một từ vựng dân dã, lấy thẳng từ cuộc sống chung quanh. Sự
phong phú của phương ngữ trong tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư là tích tụ
của một thính giác tinh nhạy và trọn vẹn: nghe và nhớ.
Nhiều người nghĩ rằng, nói chung, văn chương miền Nam (dù gì cũng là
vùng đất mới) không thể so được với sự chỉnh chu truyền thống của văn
chương miền Trung, miền Bắc. Nguyễn Ngọc Tư sẽ làm những người đó
phải nghĩ lại. Đọc truyện của Nguyễn Ngọc Tư, họ sẽ khám phá rằng nếu
dùng đúng chỗ, trong tay một tác giả cẩn trọng, phương ngữ mộc mạc miền
Nam, giọng điệu dân dã miền Nam hoàn toàn có khả năng cấu tạo một
nhánh văn chương đặc biệt, không giống, nhưng chuẩn mực không kém
những miền khác. Mỗi truyện viết của Nguyễn Ngọc Tư là một bữa ăn văn
chương thịnh soạn, dọn bày chu đáo, gồm toàn đặc sản miệt vườn, với
những vật liệu hảo hạng, tươi sống.
Đàng khác, hiển nhiên, cái bất lợi của một tác phẩm nhiều phương ngữ là
nó khó được những người không quen với phương ngữ ấy cảm nhận hoàn
toàn (và tất nhiên còn là thử thách khó hơn cho người muốn chuyển nó
sang một ngôn ngữ khác). Đối với những độc giả này, tác phẩm ấy chỉ là
một công trình gợi tò mò, hoặc hấp dẫn vì lý do khác, mà phương ngữ là
một chướng ngại cảm nhận.
Song, nhìn kỹ, sự hấp dẫn của truyện Nguyễn Ngọc Tư không phải ở kho từ
vựng miền Nam dồi dào của cô, nhưng ở chỗ sử dụng phương ngữ tối đa và
đúng chỗ vào những câu chuyện thật “miền Nam”. Đó là miền Nam của
tỉnh lẻ, của ruộng vườn, và nhất là của sông, của mưa (Dòng Nhớ, Chợ Nổi
Cà Mau - chút tình sông nuớc, Qua Cầu Nhớ Người, Nhớ Sông, Nước
Chảy Mây Trôi). Đó là miền Nam đã thái bình nhưng vẫn còn dấu chiến
tranh - không ở sự điêu tàn vì bom đạn mà ở những vết thương trong đời
người (Ngọn Đèn Không Tắt, Mối Tình Năm Cũ).
Trong cách chọn lựa tình tiết, cốt truyện, Nguyễn Ngọc Tư đã trung thành
(một cách khó giải thích) với cái “tình tự” Nam bộ của quê hương cô. Chỉ
những người sống và lớn lên ở một địa phương, thật sự mến yêu họ hàng
làng xóm của mình, mới thể hiện tình tự với quê hương mình được như thế.
Và, bởi ở đâu cũng có cái đặc thù, chính tính đặc thù lại là cái phổ quát