. Georges Léopold Cuvier (1769-1832): nhà cổ sinh vật học Pháp nói rằng mục đích nghiên
cứu của ông là để chỉ ra rằng toàn bộ một loài sinh vật có thể được dựng lại từ chỉ một cái xương.
(Chú thích của bản dịch tiếng Anh).
. Theo phong tục Đan Mạch, nhẫn đính hôn được đeo ở ngón áp út bàn tay phải của cô gái.
(Chú thích của bản dịch tiếng Anh)
. Tiếng Đức trong nguyên tác, có nghĩa: điều không mong đợi lại thường xảy ra. Đây là
chép lại theo bản tiếng Pháp (trang 35); còn bản tiếng Anh thì không ghi câu tiếng Đức này, chỉ dịch
thẳng ra: ...often the unhoped for happens. (trang 23)
. Tiếng Đức trong nguyên tác, có nghĩa: mũ phụ nữ có vành rộng và mềm.
. Tiếng Đức trong nguyên tác, có nghĩa: thẳng (direct).
. Tiếng Đức trong nguyên tác, có nghĩa: gây ra lo lắng, đáng quan ngại.
. Dựa theo quan điểm nổi tiếng của triết gia Đức F. Hegel (1770-1831): “Cái gì hợp lý thì
hiện thực và cái gì hiện thực thì hợp lý.” (“What is rational is actual and what is actual is
rational.”)
. Một nhân vật nữ chính trong vở nhạc kịch Don Giovanni của Mozart, trong đó cô là con
gái của Il Commendatore, đính hôn với Don Ottavio, nhưng bị Don Juan (Don Giovanni) dụ dỗ…
. Tiếng La-tinh trong nguyên tác (còn được viết tắt là DT): chứng mê sảng cấp tính thường
do nghiện rượu nặng gây ra.
. Tiếng Pháp trong nguyên tác, có nghĩa: tiện thể, nhân tiện…
. Một con đường đi dạo rất dài, từ trung tâm thành phố chạy dọc theo cảng Copenhagen về
hướng bắc. (Chú thích của bản dịch tiếng Anh)
. Xem chú thích trang 20.
. Joseph: một tộc trưởng trong Sách Sáng Thế (Genesis), con của Jacob và Rachel, bị các
anh mình bán sang Ai Cập làm nô lệ, sau trở thành một quan to của vua Ai Cập thời cổ đại
Pharaoh). Nhờ sự bảo trợ của ông mà người Do Thái xưa (Hebrew) được sinh sống ở Ai Cập.
. Potiphar: một nhân vật trong Sách Sáng Thế 39:11-20, chỉ huy vệ binh của vua Ai Cập,
sống cùng thời với Joseph. Vợ của Potiphar say mê Joseph, khi ấy là nô lệ trong nhà Potiphar, nhưng
tức giận trước sự hờ hững của người này nên buộc tội Joseph muốn hãm hiếp mình. Potiphar bắt
Joseph hạ ngục. “Một ngày kia, cậu vào trong nhà để làm phận sự và không có gia nhân nào trong
nhà, thì bà níu áo cậu mà nói: “Nằm với tôi đi!” Cậu bỏ áo lại trong tay bà, chạy trốn và ra ngoài.
