lên nhau, dành cho mỗi bên một miền tự do riêng có được nhờ vào việc không
để cho, nơi các đối tượng khác, thực hiện một miền tự do đối lập. Thật bi thảm
đối với con người là bài học kinh nghiệm lớn đó đã thất bại, tôi muốn nói rằng
trong quá trình lịch sử, các đẳng cấp đã không đạt được tới một trạng thái khi
đó chúng sẽ bình đẳng bởi vì khác biệt - bình đẳng với cái nghĩa chúng là vô
hạn - và chúng đã thâm nhập được cái liều lượng giả dối về đồng nhất cho
phép sự so sánh, và từ đó tạo ra một tôn ty. Vì nếu con người đã có thể đi đến
chỗ cùng tồn tại, với điều kiện cùng thừa nhận mọi người đều là người, nhưng
là theo cách khác, thì họ cũng có thể bằng cách những người này từ chối ở
những người khác một mức độ tính người có thể so sánh được, và như vậy
bằng cách phụ thuộc vào nhau.
Thất bại to lớn này của Ấn Độ mang lại một bài học: một khi trở thành quá
đông thì bất chấp tài năng của các nhà tư tưởng của mình, một xã hội chỉ có thể
tồn tại lâu dài bằng việc tiết ra sự nô lệ. Khi con người bắt đầu cảm thấy chật
chội trong các không gian địa lý, xã hội và tinh thần của họ, thì một giải pháp
đơn giản có nguy cơ quyến rũ họ: giải pháp phủ nhận tính người của một bộ
phận đồng loại. Trong vài chục năm, những kẻ khác lại tìm lại được những
kích cỡ đầy đủ. Rồi thì lại phải thực hành một cuộc khai trừ mới. Dưới ánh
sáng này, những biến cố diễn ra trên lục địa châu Âu từ hai mươi năm nay, thu
tóm một thế kỷ trong đó dân số của nó đã tăng lên gấp đôi, đối với tôi đã
không còn có thể là kết quả sự sai lầm của một dân tộc, một học thuyết hay của
một nhóm người nữa. Tôi nhìn thấy trong đó, đúng ra là dấu hiệu báo trước
một sự phát triển tới cái thế giới khánh kiệt mà vùng Nam Á đã thể nghiệm
một hay hai thiên niên kỷ trước chúng ta, và nếu không có những quyết định
quan trọng, có thể chúng ta sẽ không vượt qua được. Bởi sự suy thoái giá trị
của con người một cách có hệ thống đang lan rộng, và sẽ là quá đạo đức giả và
vô ý thức khi né tránh bài toán bằng lời bào chữa về một sự lây nhiễm tạm
thời.
Điều làm tôi khiếp sợ ở châu Á, là hình ảnh của chúng ta trong tương lai,
được nó trải nghiệm trước. Với châu Mỹ của người Anh-điêng, tôi yêu quý cái
ánh sáng, cũng là thoáng qua thôi, về một kỷ nguyên trong ấy giống loài tương
