XX
MỘT XÃ HỘI THỔ DÂN VÀ KIỂU THỨC CỦA
NÓ
Tổng thể tập tục của một dân tộc bao giờ cũng được đánh dấu bằng một kiểu
thức; chúng hình thành các hệ thống. Tôi tin chắc là những hệ thống đó không
tồn tại với số lượng vô hạn, và rằng các xã hội của con người cũng giống như
các cá nhân - trong các trò chơi, các giấc mơ, các hoang tưởng của họ - không
bao giờ tạo ra một cách tuyệt đối, mà chỉ hạn chế trong việc lựa chọn một số
phối kết nào đó trong một danh mục lý tưởng mà nó có thể tái tạo lại được.
Bằng cách lập bản kiểm kê tất cả những tập tục quan sát được, tất cả các tập
tục được hư cấu trong các huyền thoại, cả các tập tục được gợi lên trong những
trò chơi của trẻ con và người lớn, những giấc mơ của những cá nhân mnh khỏe
và đau ốm cùng các hành vi rối loạn tâm thần, ta sẽ có thể dựng lên một kiểu
bảng tuần hoàn giống như bảng tuần hoàn các yếu tố hóa học, trong đó các tập
tục có thực hay chỉ đơn giản là có thể có sẽ hiện ra được nhóm thành từng họ,
và ở đó chúng ta chỉ còn việc nhận ra những tập tục mà các xã hội đã áp dụng
trong thực tế.
Những suy nghĩ này đặc biệt thích hợp với trường hợp người Mbaya -
Guaicuru, mà người Caduveo, cùng với người Toba và Pilaga ở Paraguay, là
những đại diện cuối cùng. Nền văn minh của họ khiến ta không thể không nhớ
đến nền văn minh mà xã hội chúng ta đã thích thú hoài tưởng bằng một trong
những trò chơi truyền thống của mình, và trò xảo tưởng của Lewis Carroll
đã
bóc tách ra các hình mẫu của nó một cách thật thành công: các thổ dân kỵ sĩ
này giống với những hình in trên cỗ bài. Tanhận ra ngay những nét này trên
trang phục của họ: áo ngắn và áo khoác ngoài bằng da khiến đôi vai thêm nở
rộng ra và rủ xuống thành nhiều nếp cứng, được trang trí bằng những hình vẽ
màu đen và màu đỏ mà các tác giả xưa so sánh với những tấm thảm Thổ Nhĩ
Kỳ, và ở đây ta lại gặp các mô típ kiểu con pích, con cơ, con rô và con nhép.
