Tuy nhiên, việc ra những đứa trẻ con nhà quý tộc là những dịp lễ hội được
lặp lại ở mỗi chặng tuổi trưởng thành của chúng: lễ cai sữa, lễ mừng biết đi, lễ
mừng biết tham gia trò chơi, v.v. Các quan tuyên cáo xướng danh hiệu của gia
tộc và tiên đoán cho đứa trẻ sơ sinh một tương lai rực rỡ; người ta chỉ định một
đứa bé khác, sinh ra đúng cùng lúc để trở thành chiến hữu của nó; tiệc rượu
được tổ chức, trong đó món rượu pha mật ong và nước lã, được phục vụ trong
những chiếc bình là sừng trâu bò hay hộp sọ; phụ nữ, mượn trang bị của chiến
binh, đánh trận giả. Các nhà quý tộc, ngồi theo tôn ty được các nô lệ phục vụ,
đám này không được quyền uống rượu, cốt để còn tỉnh táo đặng giúp các ông
chủ của mình nôn mửa khi cần thiết và chăm sóc họ cho đến lúc họ thiếp đi,
chờ những giấc mơ thú vị do cơn say mang đến.
Tất cả những David, Alexandre, César, Charlemagne ấy; những Rachel,
Fudith, Dallas và Argine; những Hector, Ogier, Lancelot và Lahire ấy xây
dựng lòng cao ngạo của họ dựa trên niềm tin chắc chắn rằng số mệnh đã định
trước cho họ làm những người lãnh đạo nhân loại. Một huyền thoại đảm bảo
cho họ điều đó, chúng ta chỉ còn được biết từng mẩu của nó, nhưng sàng lọc
qua bao thế kỷ nó tỏa một nét giản dị thật tuyệt với: hình thức súc tích nhất của
cái sự hiển nhiên mà chuyến đi sang phương Đông về sau của tôi đã giúp tôi
thấu hiểu ra, rằng cấp độ nô lệ là tỷ lệ thuận với tính chất hoàn chỉnh của xã
hội. Huyền thoại đó như thế này. Khi Đấng Tối cao, Gonoenhodi, quyết định
sáng tạo ra những con người, trước hết Người đã rút từ trong lòng đất ra những
người Guana, rồi đến các bộ lạc khác; với những người Guana, Người chia cho
ngành nông nghiệp và các bộ lạc sau thì cho nghề săn bắt. Thần Lừa dối, là vị
thần khác trong các vị thần của thổ dân, lúc đó nhận ra rằng người Mbaya đã bị
bỏ quên dưới đáy hố bèn nhấc họ lên; nhưng không còn thứ gì cho họ nữa, họ
được trao cái nghề duy nhất còn thừa, là áp bức và bóc lột kẻ khác. Liệu xưa
nay còn có bản Khế ước Xã hội nào sâu sắc hơn?
Những nhân vật tiểu thuyết hiệp sĩ ấy, đắm mình trong trò chơi tàn bạo của
uy thế và thống trị giữa lòng một xã hội hai lần xứng đáng được gọi là “cái đục
sắt” đã sáng tạo ra một nghệ thuật đồ họa mà kiểu thức là không gì so sánh
được so với gần như tất cả những gì châu Mỹ tiền Colomb đã để lại cho chúng
