XXI
VÀNG VÀ KIM CƯƠNG
Đối diện với Porto Esperança, trên bờ sông Rio Paraguay, Corumba, cửa ngõ
của Bolivie, dường như đã được sinh ra để dành cho Jules Verne. Thành phố
nằm trên đỉnh một dãy vách đá vôi bao quát dòng sông. Vây quanh bởi những
chiếc thuyền độc mộc, một hay hai con tàu nhỏ chạy bằng hơi nước và guồng
bánh xe, với hai tầng ca-bin đặt trên một vỏ tàu thấp, cùng một ống khói mảnh
khảnh, được buộc vào bến, nơi bắt đầu một con đường dốc ngược lên. Thoạt
tiên là mấy tòa nhà mà tầm quan trọng không tương xứng với phần còn lại: sở
đoan, xưởng vũ khí, gợi lại cái thời con sông Rio Paraguay là một đường biên
giới bấp bênh giữa các Quốc gia vừa mới giành được độc lập và đang sôi sục
những tham vọng mới, và con đường sông phục vụ cho việc lưu thông dày đặc
giữa Rio de la Plata với vùng nội địa.
Lên tới đỉnh vách đá, con đường men theo mép của nó khoảng 200 met; rồi
quặt theo góc vuông và đâm vào thành phố: phố dài với những ngôi nhà thấp
mái bằng, quét vôi trắng hay hồng nhạt. Con phố chấm dứt ở một bãi rộng hình
vuông, có cỏ mọc giữa những cây phượng màu đỏ gắt, màu cam và xanh; xa
hơn nữa, là cánh đồng sỏi đá trải dài cho đến những ngọn đồi làm nên đường
chân trời.
Một khách sạn duy nhất, và bao giờ cũng đầy khách; vài căn phòng cho
khách trọ dưới tầng trệt tích đặc cái ẩm ướt của đầm lầy và ở đó những cơn ác
mộng đúng nguyên như thực tại biến người đang ngủ thành tội đồ Cơ đốc kiểu
mới, bị ném vào một hố sâu ngạt thở để làm mồi cho lũ rận; còn về thực phẩm,
thì thật tồi tệ, đủ thấy vùng nông thôn, nghèo khổ hay chưa được khai phá,
không đủ cung cấp cho nhu cầu của từ 2.000 đến 3.000 người, người định cư
và du khách, họp thành dân cư Corumba. Mọi thứ đều hết sức đắt đỏ, và cảnh
nhộn nhịp bề ngoài, sự tương phản với phong cảnh phẳng lỳ và hoang vu -
miếng bọt biển màu nâu trải ra bên kia dòng sông - tạo một cảm giác của sống
