NHIỆT ĐỚI BUỒN - Trang 245

giấu chúng bằng những thiết chế giả tạo. Nhưng cái bài thuốc mà họ không có
được trên bình diện xã hội, hoặc là họ đã tự ngăn mình không xem xét tới, dù
sao họ cũng không hoàn toàn không biết đến. Nó vẫn âm ỉ tiếp tục quấy rầy họ.
Và do không thể ý thức được nó và trải nghiệm nó, họ bèn mơ tưởng về nó.
Không phải dưới một hình thức trực tiếp sẽ va vấp với những định kiến của họ;
mà dưới một hình thức đã chuyển đổi và tưởng như vô hại: trong nghệ thuật
của họ. Bởi nếu phân tích này là chính xác, thì rốt cuộc ta phải giải thích nghệ
thuật đồ họa của phụ nữ Caduveo, cắt nghĩa sức hấp dẫn đầy bí ẩn và tính phức
tạp thoạt trông như vô cớ của nó, như là huyễn tưởng của một xã hội đang tìm
kiếm, với một niềm say mê vô vọng, phương tiện biểu hiện một cách tượng
trưng những thể chế mà nó đã có thể có, nếu không bị ngăn cản bởi những lợi
ích và tín ngưỡng của mình. Một nền văn minh thật đáng ngưỡng vọng, nơi các
nữ hoàng tô viền giấc mơ của mình bằng son phấn điểm trang: những dòng chữ
tượng hình mô tả một thời đại hoàng kim không đạt đến được và do thiếu hệ
mật mã, các bà biểu dương chúng trên các trang sức và phơi lộ các bí mật cùng
lúc với dáng khỏa thân của mình.