XXIV
THẾ GIỚI HẺO LÁNH
Một chuyến nghiên cứu dân tộc học trong vùng trung tâm Brésil đang được
chuẩn bị ở giao lộ Réaumur - Sébastopol. Tại đây tập trung những hàng bán
buôn các sản phẩm may thêu và thời trang; đây chính là nơi có hy vọng tìm ra
những sản phẩm có thể thỏa mãn sở thích khó tính của người Anh-điêng.
Một năm sau cuộc thăm viếng người Borcro, mọi điều kiện cần thiết để
khiến tôi trở thành một nhà dân tộc học đã được hội đủ: sự ban phước của
Léry-Bruhl, Mauss và Rivet, được trao một cách có tác dụng ngược; triển lãm
các bộ sưu tập của tôi trong một phòng tranh ở vùng ngoại ô Saint - Honoré;
các cuộc hi thảo và các bài viết. Nhờ có Henri Langier, người chủ trì số phận
non trẻ của cơ quan nghiên cứu khoa học, tôi đã có được những khoản tài trợ
đủ cho một chương trình rộng lớn hơn. Trước hết, cần phải tự trang bị: ba
tháng sống gần gũi với những người thổ dân đã dạy cho tôi biết những đòi hỏi
của họ giống nhau một cách đáng ngạc nhiên từ đầu này đến đầu kia lục địa
Nam Mỹ.
Vậy là, trong một khu phố của Paris cho đến lúc này đối với tôi xa lạ chẳng
khác gì vùng Amazone, tôi lao vào các công cuộc kỳ lạ dưới con mắt giám sát
của các nhà nhập khẩu người Tiệp Khắc. Không biết chút gì về chuyện buôn
bán của họ, tôi thiếu những từ ngữ kỹ thuật để xác định các nhu cầu của mình.
Tôi chỉ có thể áp dụng những tiêu chí của thổ dân. Tôi bỏ công chọn những
viên nhỏ nhất trong những viên ngọc dùng để thêu, gọi là “vẩy cá” bó thành
từng chuỗi nặng chất đầy các ngăn kệ. Tôi phải cắnử độ chắc của chúng; tôi
liếm để kiểm tra xem liệu chúng có được nhuộm màu trong cả đống và có nguy
cơ chỉ qua lần nhúng nước sông đầu tiên là đã phai sạch; tôi thay đổi giá trị các
lô hàng bằng cách ước lượng màu sắc theo sở thích của thổ dân: đầu tiên là
màu trắng và màu đen, ngang nhau; sau đó là màu đỏ; kém xa là màu vàng, và
để cho yên tâm, một ít màu xanh lơ và xanh lá cây, hẳn sẽ bị coi thường.
