thích cho tôi rằng ông ấy thích các tiểu thuyết của Tolstoï vì đó là những
“tiểu thuyết phổ quát” và hơn nữa, câu chuyện diễn ra ở nước Nga, đất
nước mà cây bạch dương mọc ở mọi nơi trên cánh đồng, và ở đó, trong các
chiến dịch của Napoléon, giới quý tộc phải học lại tiếng Nga vì họ vốn chỉ
nói tiếng Pháp. Vâng, đó chỉ là chuyện phiếm của người lớn, nhưng cái hay
ở Kakuro là ông ấy làm mọi thứ với phép lịch sự. Nghe ông ấy nói chuyện
thật dễ chịu, ngay cả khi bạn không quan tâm đến những gì ông ấy nói, bởi
vì ông ấy thực sự nói chuyện với bạn, hướng tới bạn. Đây là lần đầu tiên tôi
gặp một người thể hiện sự quan tâm đến tôi khi nói với tôi. Ông ấy không
để ý đến việc tôi đồng tình hay không đồng tình, mà nhìn tôi với vẻ muốn
nói: “Cháu là ai? Cháu có muốn nói chuyện với chú không? Chú rất vui khi
được gặp cháu!”. Đó chính là điều mà tôi muốn nói khi đề cập tới phép lịch
sự, thái độ của một người làm cho người khác có cảm tưởng mình đang
hiện diện. Vâng, xét cho cùng, tôi không mấy quan tâm đến nước Nga của
những người Nga vĩ đại. Họ từng nói tiếng Pháp ư? Quá hay! Tôi cũng thế
và tôi không bóc lột moujik
[
]
. Nhưng ngược lại, đầu tiên tôi không hiểu rõ
tại sao tôi nhạy cảm với cây bạch dương. Ông Kakuro nói về nông thôn
Nga với những cây bạch dương thân mềm và cả tán lá rì rào trong gió, và
tôi cảm thấy mình thật nhẹ nhàng, nhẹ nhàng...
Sau đó, khi đã ngẫm nghĩ một chút, tôi phần nào hiểu được niềm vui
bất chợt trong tôi khi ông Kakuro nói về cây bạch dương Nga. Điều này tạo
ra ở tôi hiệu ứng giống hệt như khi người ta nói về cây cối, bất cứ cây nào:
cây đoạn trong sân trang trại, cây sồi sau kho rơm cũ kỹ, cây du cổ thụ mà
giờ đây đã tuyệt chủng, cây thông thân bị uốn cong vì gió dọc theo bờ biển
đầy gió,v.v... Có biết bao tình nhân văn trong tình yêu cây cối đó, biết bao
luyến tiếc những nỗi kinh ngạc đầu tiên của chúng ta, biết bao sức mạnh để
cảm thấy mình nhỏ bé như thế nào trong lòng thiên nhiên... vâng, chính là
điều này: cây cối, vẻ uy nghiêm không hề thay đổi của chúng và tình yêu
của chúng ta với chúng, điều dạy cho chúng ta biết mình không nghĩa lý
đến mức nào, mà chỉ là những sinh vật ký sinh tồi tệ chen chúc nhau trên
