thần. Nhưng nhiều người thông minh dường như bị lỗi chương trình: họ coi
trí thông minh là một mục đích. Họ chỉ có một ý nghĩ duy nhất trong đầu:
trở thành người thông minh, một điều vô cùng ngớ ngẩn. Và khi trí thông
minh tự cho mình là mục đích, nó vận hành một cách lạ lùng: bằng chứng
về sự tồn tại của nó không nằm trong sự khéo léo và tính đơn giản của cái
mà nó sản sinh ra, mà nằm trong sự tối tăm của cách thể hiện. Giá như các
bạn nhìn thấy những cuốn sách mà mẹ tôi mang về từ những “buổi tư
vấn”… Chúng đầy rẫy từ ngữ tượng trưng, làm thất bại thảm hại sự loại
trừ, và khái quá cái thực với sự trợ giúp đắc lực của các ký hiệu và cú pháp
khó hiểu. Toàn những thứ vớ vẩn! Thậm chí sách vở mà chị Colombe đọc
(chị ấy đang nghiên cứu Guillaume d’Ockham, một thầy tu dòng thánh
Franḉois ở thế kỷ muời bốn) còn đỡ kỳ cục hơn. Kiểu thế này: thà làm một
thầy tu có suy nghĩ, còn hơn làm một nhà tư tưởng hậu hiện đại.
Và hơn nữa, đó là ngày của Freud. Buổi chiều, tôi đang ăn sôcôla. Tôi
rất thích sôcôla và đó chính là điểm chung duy nhất của tôi với mẹ và chị
gái. Khi cắn một thanh kẹo sôcôla hạt dẻ, tôi cảm thấy một cái răng của
mình bị vỡ. Tôi chạy đi soi gương và thấy quả thật mình lại bị sứt một
miếng nhỏ ở răng cửa. Mùa hè vừa rồi, ở Quimper, trong một lần đi chợ, tôi
bị ngã vì vướng chân vào dây và tôi đã gần như bị gãy chiếc răng này, từ đó
nó ngày càng vỡ dần ra. Tóm lại, tôi bị mất một miếng nhỏ ở răng cửa và
điều đó làm tôi buồn cười vì tôi nhớ lại chuyện mẹ tôi kể về một giấc mơ
mà mẹ rất hay mơ thấy: mẹ bị mất hết răng, chúng trở nên đen kịt lại và
rụng dần từng cái một. Và đây là câu mà chuyên gia phân tích đã nói với
mẹ tôi về giấc mơ đó: “Thưa bà, một người theo học thuyết của Freud hẳn
sẽ nói với bà rằng đó là một giấc mơ chết.” Thật nực cười, đúng không?
Đấy cũng không phải là cách hiểu ngây thơ (răng rụng = chết, cái ô =
dương vật, v.v…), cứ như văn hoá không có khả năng gợi ý lớn, chẳng liên
quan gì tới thực tế của sự vật. Đó là cách được cho là đặt ưu thế của trí
thông minh (“một người theo học thuyết của Freud hẳn sẽ nói với bà”) lên
trên sự uyên bác xa xôi trong khi thực ra điều đó đem lại cảm tưởng một
con vẹt đang nói.
