10
Sự tương đồng nào?
Sự thán phục của chúng ta khi đứng trước một số tác phẩm là do đâu
mà có? Sự ngưỡng mộ được sinh ra ngay từ cái nhìn đầu tiên và sau đó,
trong khi kiên nhẫn tìm hiểu lý do, nếu chúng ta phát hiện rằng tất cả vẻ
đẹp đó là kết quả của một kỹ thuật điêu luyện vốn chỉ lộ ra khi ta quan sát
kỹ nét vẽ biết phối hợp bóng tối và ánh sáng, thể hiện lại bằng cách làm tôn
lên các hình thức bố cục - tính chất trong suốt quý giá của thủy tinh, ánh
lấp lánh của vỏ sò, sự mượt mà tươi sáng của quả chanh -, thì điều đó
không làm mất đi, cũng không giải thích được bí ẩn của sự thán phục đầu
tiên.
Đó là một câu đố luôn luôn mới: các tác phẩm vĩ đại là những hình
thức đầy ấn tượng bằng thị giác đạt tới niềm tin vào sự tương hợp phi thời
gian trong chúng ta. Dưới dáng vẻ riêng do tác giả tạo ra, ở vị trí phụ sau
tài năng cá nhân, chúng tạo thành muôn mặt tài năng chung, - sự hiển nhiên
này có cái gì đó xáo động sâu sắc. Có sự tương đồng nào giữa tranh của
Claesz, Raphael, Rubens và Hopper? Mặc dù chủ đề, chất liệu và kĩ thuật
rất phong phú, bất chấp tính chất vô nghĩa và phù du của những cuộc đời
vốn luôn luôn tất yếu chỉ thuộc về một thời đại duy nhất và một nền văn
hóa duy nhất, cho dù mọi cách nhìn đều là độc nhất, bao giờ cũng chỉ cho
người ta nhìn thấy cái mà cấu tạo của chúng cho phép và đau khổ vì cái
tính nghèo nàn, nhưng tài năng của các họa sĩ vĩ đại đã đi sâu vào tận tâm
của bí ẩn và lấy ra được từ đó, dưới những lớp vỏ bề ngoài khác nhau, cùng
một hình thức cao đẹp mà chúng ta tìm kiếm trong một sản phẩm nghệ
thuật. Có sự tương đồng nào giữa tranh của Claesz, Raphael, Rubenr và
Hopper? Không cần phải tìm kiếm, con mắt thấy ở đó một hình thức tạo
