NHỮNG BÍ ẨN ĐẰNG SAU CÁC CUỘC THÁNH CHIẾN TẠI VIỆT NAM - Trang 200

lại chống chế độ một cách mạnh mẽ. Với những thành phần này, không thể
coi họ như thành phần quốc doanh, nhưng những nhận định sai lệch của họ
về chính trị, xã hội và tôn giáo một đôi khi cũng rất tai hại. Họ đã tiếp tay
cho một chế độ sai lầm có cơ hội tung hoành trên đất nước. Đi vào chính
trị, triết gia luôn bị đánh bại một cách thê thảm. Thân phận của họ cũng
giống như thân phận của một triết gia đi qua sông mà người Tây Phương
thường đem ra để chế giễu:
Triết gia hỏi ông lái đò :
- Ông có biết làm toán không ?
- Tôi không biết.
- Thế là ông đã mất một phần tư cuộc đời rồi!
Một lúc sau, triết gia lại hỏi câu thứ hai:
- Ông có biết viết không ?
- Tôi không biết.
- Thế là ông mất nửa cuộc đời rồi.
Thuyền đến giữa sông triết gia hỏi câu thứ ba :
- Ông có biết đọc không?
- Tôi không biết.
- Thế là ông mất ba phần tư cuộc đời rồi!
Ông lái đò vừa dứt lời thì sóng to gió lớn nổi lên, ông quay lại hỏi triết gia
:
- Ông có biết bơi không ?
- Tôi không biết.
Ông lái đò lắc đầu :
- Thế thì ông mất cả cuộc đời rồi!
Trong buổi nói chuyện trên đài phát thanh vào ngày 26.10. 1939, Tổng
Thống Franklin D. Roosevelt đã nói: "Người cấp tiến là người hai chân đã
được trồng chặt vào khoảng không".
Khi các triết gia nói trên nhận ra được sự thật thì đã muộn, phương cách để
cứu vãn không tìm thấy dễ dàng trước mắt. Nhưng dầu sao, họ cũng còn có
tự do để quyết định quay trờ lại. Những thành phần đã gia nhập Đảng Cộng
Sản như các linh mục Nguyễn Đình Thi, Trương Bá Cần, Huỳnh Công