Đọc các văn thư trao đổi giữa Tổng Thống Kennedy, Bộ Ngoại Giao Hoa
Kỳ và Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam liên hệ đến vụ đảo chánh lật đổ
Tổng Thống Ngô Đình Diệm do Ngũ Giác Đài công bố, nhiều người đã
thắc mắc không hiểu tại sao nội dung của các văn thư này có nhiều đoạn
mâu thuẫn nhau, khi úp khi mở, gần như không có một đường lối rõ ràng
nào cả. Sau khi Tổng Thống Ngô Đình Diệm bị giết, Lucien Conein chửi
bới lung tung còn Tổng Thống Kennedy lại tỏ ra ưu sầu buồn bã, tức giận.
Nhưng nếu chúng ta hiểu rằng các văn thư đó đã được viết với cung cách
của những văn kiện tình báo, các văn kiện này sẽ được lưu lại trong hồ sơ,
nên những người chủ mưu đã cố ý trình bày vấn đề nửa úp nửa mở để về
sau các đối thủ hay những nhà phân tích không thể căn cứ vào đó để chỉ
trích những sơ hở đáng tiếc của họ. Thái độ của Lucien Conein và Tổng
Thống Kennedy chỉ là thái độ của một kịch sĩ trên sân khấu. Mọi sự đã
được quyết định dứt soát, không có mâu thuẫn hay do dự nào cả.
TỪ CHỦ ĐỘNG TỚI CÔNG CỤ
Qua các sự kiện đã được trình bày trên, chúng ta thấy mục tiêu tranh đấu
mà nhóm Phật Giáo cực đoan miền Trung đưa ra chỉ là mục tiêu biểu kiến.
Những điều mà họ phản kháng không có căn bản vững chắc. Mục tiêu thật
sự của họ là lật đổ chế độ Ngô Đình Diệm, còn vụ Phật Giáo chỉ là một
chiêu bài. Một số chi tiết liên quan đến cuộc đảo chánh cho thấy chính phủ
Hoa Kỳ đã khởi xướng và chỉ huy cuộc đảo chánh. Chính phủ Hoa Kỳ đã
muốn thay thế Tổng Thống Ngô Đình Diệm từ 1960 vì Tổng Thống Ngô
Đình Diệm không đồng ý cho Hoa Kỳ đổ quân vào miền Nam Việt Nam và
thiết lập các căn cứ quân sự. Vụ Phật Giáo đã trở thành một cơ hội tốt được
Hoa Kỳ khai thác để thực hiện chính sách xâm nhập vùng Đông Nam Á.
Chúng ta không ngạc nhiên khi thấy cả báo chí lẫn chính phủ Hoa Kỳ đã cố
tình thổi phồng vụ Phật Giáo như một một cái cớ (pretext) để biện minh
cho chủ trương lật đổ chính phủ Ngô Đình Diệm của Hoa Kỳ. Cuộc đảo
chánh lật đổ chính phủ Ngô Đình Diệm tuy do các tướng lĩnh Việt Nam
thực hiện, nhưng Đại Sứ Cabot Lodge đã ra lệnh cho Trung Tá Lucien
