NHỮNG BÍ ẨN ĐẰNG SAU CÁC CUỘC THÁNH CHIẾN TẠI VIỆT NAM - Trang 297

Khu Quảng Đà, một đệ tử của Thượng Tọa Thích Trí Quang, đã phối hợp
các lực lượng Phật tử do ông huấn luyện và các binh sĩ đào ngũ thành
những đơn vị chiến đấu, chiếm thành phố Đà Nẵng, biến hai chùa Tỉnh Hội
và Phổ Đà thành hai căn cứ võ trang chống chính phủ. Ở Huế, lực lượng
quân sự do Bửu Tôn thành lập đã thu nạp được một số binh sĩ và thanh niên
Phật tử lên đến hai tiểu đoàn. Bửu Tôn là Huynh Trưởng Gia Đình Phật Tử
ở Huế, không biết gì về quân sự nhưng được Thượng Tọa Thích Trí Quang
và Võ Đình Cường tin cậy nên giao cho chỉ huy lực lượng võ trang. Lực
lượng này làm chủ tình hình ở Huế, ban hành mọi mệnh lệnh và muốn bắt
giam ai cũng được. Bửu Tôn đã nhiều lần đem quân tấn công các giáo xứ
Công Giáo tại quận Phú Vang vì cho rằng các giáo xứ đó thân chính quyền.
Các giáo xứ này phải tổ chức tự vệ vì Chuẩn Tướng Phan Xuân Nhuận, Sư
Đoàn Trưởng Sư Đoàn I và Trung tá Trần Văn Khoa, Tỉnh Trưởng Thừa
Thiên kiêm Thị Trưởng Huế, không dám động đến lực lượng của Bửu Tôn.
Tướng Nhuận chỉ cho một tiểu đoàn của Sư Đoàn I vào Huế để bảo vệ các
cơ sở của Hoa Kỳ.
Cũng như ở Huế, các giáo xứ Công Giáo tại Đà Nẵng tự động võ trang để
tự vệ vì chính quyền đã nằm trong tay Lượng Tranh Thủ Cách Mạng. Lực
Lượng này đã nhiều mở cuộc tấn công giáo xứ Tam Tòa trong thành phố
Đà Nẵng nhưng bị đẩy lui. Thỉnh thoảng lại xẩy ra các cuộc giao tranh trên
đường phố giữa lực lượng của Thượng Tọa Thích Trí Quang và các toán tự
vệ Công Giáo. Các toán tự vệ này mở rộng phòng tuyến ra các đường
Thống Nhất, Quang Trung, Nguyễn Hoàng, Trần Cao Vân, Khải Định, Gia
Long, Đống Đa.. để bảo vệ các giáo xứ Thạch Gián, Tam Toà, Thanh Bình,
Thanh Bồ và Đức Lợi. Đường dọc theo biển đều do các tự vệ Công Giáo
tuần tra nên rất an toàn. Thỉnh thoảng các toán tự vệ Công Giáo phải mở
thế công để áp đảo tinh thần làm cho lực lượng của Thượng Tọa Thích Trí
Quang không dám bung ra xa, nhờ vậy giáo dân sống an toàn. Kinh nghiệm
cho thấy, để đối phó với các nhóm cực đoan này, chỉ có thế công mới ngăn
chặn được. Phải làm cho họ thấy rằng đường phố không phải là của họ,
muốn làm gì thì làm.
Ngày 30.4.1966, Đại Sứ Cabot Lodge tuyên bố trở về Mỹ thảo luận về tình