</a> trong con mắt của Phố Wall. Nhân vật đó là David Eli
Lilienthal. Sở dĩ người miền Nam Manhattan đánh giá ông như vậy
không phải vì hành động chống phá cụ thể nào của ông đối với
Phố Wall (Thật thế, rất nhiều nhà tài phiệt bốn phương, trong
đó có Wendell L. Willkie người từng làm ăn với Lilienthal, nhận
xét David Eli Lilienthal là một tay biết điều) mà vì ông đã gây
dựng hình ảnh của mình với việc hợp tác với Tập đoàn điện của
chính phủ Tennessee Valley Authority (TVA) việc hợp tác này đại
diện cho quan điểm của Phố Wall về chủ nghĩa xã hội “phi nước
đại”. Vì ông là một ủy viên nổi bật và đầy sinh lực của Hội
đồng quản trị gồm ba người của công ty TVA từ năm 1933 đến năm
1941 và giữ chức chủ tịch từ năm 1941 đến năm 1946, nên cộng
đồng doanh nghiệp cho rằng, trong nhiệm kỳ của Lilienthal, ông
đã “mọc sừng của quỷ Satan”<a href="note:" title="57. Ý nói:
cộng đồng kinh doanh đánh giá ông ác như quỷ bởi ông chống phá
họ rất mãnh liệt."><sup class="calibre4">57</sup></a>. Vào năm
1946, ông trở thành Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Năng lượng
Nguyên tử Mỹ (AEC) và khi ông xin thôi cương vị này vào tháng 2
năm 1950 ở tuổi 50, tờ <em class="calibre5">Times</em> đã viết
trong một phóng sự: “Có lẽ ông là nhân vật gây tranh cãi số một
ở Washington kể từ khi kết thúc chiến tranh.”</p>
<p class="calibre2">Lilienthal theo đuổi điều gì trong mấy năm
sau khi rời chính phủ? Theo những gì ghi trong văn khố quốc
gia, ông theo đuổi một số thứ và thật đáng ngạc nhiên khi tất
cả những thứ đó đều liên quan đến hoặc là Phố Wall, hoặc là
doanh nghiệp tư nhân, hoặc cả hai. Thứ nhất, Lilienthal có tên
trong bất cứ bản trích yếu doanh nghiệp nào với vai trò là nhà
đồng sáng lập và chủ tịch Hội đồng quản trị của Tập đoàn Phát
triển và Tài nguyên (D & R). Cách đây vài năm, tôi gọi điện
tới văn phòng của <br class="calibre8"/>D & R, khi ấy đặt
tại số 50 phố Broadway, thành phố New York và phát hiện ra đó
là một công ty tư nhân được Phố Wall hậu thuẫn và trụ sở thậm
chí cũng nằm ngay sát Phố Wall. D & R chuyên cung cấp các
dịch vụ quản lý, kỹ thuật, kinh doanh và quy hoạch về phát
triển tài nguyên thiên nhiên ở nước ngoài. Điều đó nói lên
rằng, D & R hiện đang giúp chính phủ lập các chương trình
tương tự như TVA. Theo tôi được biết, từ khi thành lập vào năm
1955, D & R đạt mức lợi nhuận vừa phải nhưng đáng hài lòng
từ các dự án bao gồm: lên kế hoạch và triển khai kế hoạch khai
hoang cho vùng đất Khuzistan khô cằn, nghèo khó, song lại có
nguồn dầu dồi dào nằm ở phía Tây của Iran; cố vấn cho chính phủ
Ý về việc phát triển cho các tỉnh lạc hậu nằm ở phía Nam nước
này; giúp đỡ Cộng hòa Colombia thiết lập một cơ quan giống như
TVA, chịu trách nhiệm quản lý thung lũng Cauca màu mỡ nhưng dễ
bị ngập lụt; tư vấn cho Ghana về hệ thống cấp nước, tư vấn cho
Bờ biển Ngà về phát triển khoáng sản và tư vấn cho Puerto Rico
về điện và năng lượng hạt nhân.</p>
