1.
Jix pox
Dì
poi
nịa
Kéo vợ:
- Hình thức hôn nhân tự nguyện dựa trên tình yêu đôi lứa. Trai
gái yêu nhau, nhà trai không đủ điều kiện (kinh tế) để lấy vợ,
chàng trai bèn thực hiện kéo vợ để có thể kết hôn với người con
gái mình yêu. Nhà gái có con bị kéo (dù là thực lòng theo trai),
như thế, tránh được bị mất mặt so với trường hợp có con gái bỏ
đi theo trai mà không theo tục kéo. Trai gái đã Jix pox niêv buộc
hôn nhân phải diễn ra và đơn giản hóa.
- Trai chủ động đi kéo gái về làm vợ (cũng có khi là làm vợ lẽ).
Người H’mông trắng, trai gái yêu nhau, hẹn nhau trước và giả
như cướp nhau để được về làm vợ chồng. Trường hợp này, ở
người H’mông Đồng Văn ngày nay vẫn phổ biến. Ở người
H’mông hoa, Jix pox niêv còn là để kéo cô gái đã đồng tình làm
vợ lẽ về để sinh con nối dõi.
Kéo vợ là hình thức phổ biến nhất, được coi là hợp phong tục và
cộng đồng chấp nhận.
Kéo vợ chính là đỉnh điểm của tính dân chủ trong hôn nhân
H’mông
2.
Truz
pox
niêv
Tru
poi nịa
Kéo vợ [một đêm]:
- Đây cũng là hình thức kéo vợ tự nguyện trong truyền thống.
Trai gái H’mông lòng ung nhau, nhưng không muốn gắn bó vợ
chồng, thì trai có thể kéo gái về quan hệ tình dục một, vài hôm
(nhưng không được quá 3 hôm) rồi bỏ. Truông hợp này, cộng
đồng coi là bình thuòng. Nguôi con gái vẫn có thể lấy chồng mà
không hề bị xã hội chê trách.
3.
Ntêl
pox niêv
Tê
poi nịa
Bắt vợ:
- N tel trong tiếng H’mông có nghĩa bắt, mang tính chất cưỡng
bức, mà đối tượng bị bắt không tự nguyện, kiểu như "Ntêl keiz
lui tuô" (bắt gà giết)
- Đây là hình thức trai H’mông thích một cô gái thì tiến hành bắt
vợ, dù cô gái không tự nguyện chấp nhận. Trường hợp này
thường rơi vào con trai nhà giàu có, quyền thế đi bắt gái về làm
