Bagrachiôn với cái mũi quặm chăm chú nhìn cái cảnh cò kè thêm bớt ấy.
Cuối cùng Xôbakiêvits mới nói được: “Thế giá cao nhất của bác là bao
nhiêu?”
- Hai rúp rưỡi.
- Một con người đối với bác thật không đắt hơn một củ cải. Bác trả cho ít ra
là ba rúp vậy.
- Không thể được.
- Thôi được! Dù thế nào cũng phải chiều ý bác vậy. Tôi thiệt đấy, nhưng
với cái tính nhu nhược, tôi không thể không làm vừa lòng người khác được.
Để cho mọi việc hợp lệ, chúng ta phải lập văn tự chứ.
- Dĩ nhiên.
- Tôi đã nghĩ thế; phải ra tỉnh chứ.
Công việc đã ổn, họ quyết định ngày hôm sau sẽ có mặt ở tỉnh để lập văn
tự. Tsitsikôp đòi một danh sách nông phu; Xôbakiêvits đồng ý, ngồi vào
bàn giấy, tự tay lập một danh sách có đủ tên tuổi lại kèm theo khả năng và
đức tính của từng người.
Tsitsikôp không có việc gì làm nữa, ngồi ngắm cái vóc to tướng của
Xôbakiêvits. Vừa ngắm nghía cái lưng rộng như cái mông của những con
ngựa ở Viatka, bộ giò tương tự với những cái cột gang người ta đặt dọc một
số lề đường, y phải thốt ngầm lên rằng: “Nói thật, Chúa đã dành cho mày
một số phận khá là may! Như thế gọi là vụng cắt mà khéo may đấy! Vì
chắc mày cha sinh mẹ đẻ vốn là loài gấu, nếu không thì cũng là đời sống
trong cái hang này, công việc ruộng đồng, những sự đôi co với bọn nhà quê
của mày, đã làm cho mày hóa gấu, cho mày thành ra một thằng keo kiệt,
siết chặt nắm tay” {
Ý nói không thả cho ai một xu, trong nguyên văn là
“con người - Kulak” nghĩa là con người - nắm tay; cái từ Kulak còn có
nghĩa là phú nông mà bản chất là bóc lột và keo kiệt
} như người ta thường
nói. Không, tao cho rằng giá mày mà có được giáo dục theo thời thượng,
giá mày mà có cố vươn lên và hiện nay ở Pêterbua đi nữa, thì mày cũng sẽ
hệt như thế thôi. Chỉ khác chăng là đáng lẽ vồ lấy mà hốc một nửa đùi cừu
nấu lúa mạch đen kèm theo một cái bánh hấp nhân pho mát to bằng cái đĩa,
thì mày nhấm nháp những sườn lợn nấu nấm mà thôi! Đó là điều khác nhau
