độc nhất. À, còn một điều này nữa: ở đây mày không kiếm chuyện với
nông dân và gây thiệt hại gì cho chúng, vì làm thiệt cho chúng tức là tự làm
thiệt cho mày, còn ở Pêterbua thì mày sẽ bóc lột bọn thuộc lại và cướp bóc
của Nhà nước. Đã siết chặt nắm tay thì không thể mở ra được nữa. Mà giá
nó có bằng lòng nới một hay hai ngón tay thì lại càng tệ hại hơn nữa. Cái
quân này mà được ít nhiều ánh sáng của một thứ khoa học nào đấy, mà cho
nó một địa vị kha khá, thì sẽ thấy nó đối xử như thế nào với những kẻ thực
sự làm chủ khoa học ấy. Và hơn nữa, nó sẽ cố nổi tiếng, làm cho thiên hạ
“phải biết tay ta” bằng cách ra một pháp lệnh khôn khéo làm lắm kẻ chết
{
Kiểm duyệt bỏ câu: “Và hơn nữa… lắm kẻ chết”
}… À! Giá tất cả những
quân bóc lột này…
- Danh sách đây rồi, Xôbakiêvits vừa nói vừa quay lại.
- Xem nào!
Tsitsikôp đưa mắt đọc, khen danh sách rõ ràng, chính xác. Tuổi tác, địa vị,
nghề nghiệp, hoàn cảnh gia đình của mỗi một con người đều kê khai đầy
đủ; ngoài lề còn ghi những nhận xét về hạnh kiểm, điều độ; nom thật thích
mắt.
- Thế, bây giờ bác đặt cọc cho tôi chứ? Xôbakiêvits hỏi.
- Tại sao? Bác lĩnh một lúc cả số tiền ở ngoài tỉnh luôn.
- Lẽ phải thế, Xôbakiêvits cãi.
- Tôi không mang tiền theo. Bác cầm lấy mười rúp, nếu bác cần.
- Mười rúp! Đưa tôi ít nhất là năm chục.
Tsitsikôp cố chối là không có tiền, nhưng vô hiệu; Xôbakiêvits quả quyết là
y có tiền một cách chắc chắn đến nỗi cuối cùng phải thò ra một tờ bạc nữa.
- Đây, mười lăm rúp nữa, vị chi hăm lăm rúp. Nhưng biên nhận cho tôi.
- Biên nhận để làm gì
- Như thế tốt hơn. Biết đâu chẳng có việc gì xẩy ra.
- Được, đưa tiền đây đã.
- Tôi cầm tiền đây rồi. Bác ký xong giấy biên nhận thì có thể lấy tiền.
- Nhưng muốn làm giấy biên nhận tôi phải trông thấy số tiền đã.
Tsitsikôp đưa mấy tờ bạc. Xôbakiêvits để trên bàn, lấy tay trái chặn lên,
còn tay phải thì viết lên một mảnh giấy là có nhận một số tiền trả trước là
