thân ạ, cư xử cho đúng đắn nếu mày muốn người ta trọng mày. Hãy noi
gương, chẳng hạn, ông chủ nhà ta vừa ra khỏi nhà; gia nhân người ta ngay
thẳng biết mấy! Nói chuyện với một người ngay thẳng, bao giờ tao cũng
thấy thích; chúng tao thành ngay đôi tri kỷ. Cho dù là uống chén trà, ăn
miếng bánh, tao không thể từ chối người ta cái gì cả. Những người chính
trực thì ai cũng quý mến. Chủ ta, chẳng hạn, mọi người đều tôn kính, vì
ông đã phụng sự Nhà nước, mày nghe chưa; vì vậy ông đường đường là tư
vấn bộ…
Những suy luận ấy đưa dần Xêlifan vào những nhận định trừu tượng. Giá
Tsitsikôp thèm để ý nghe thì y đã được biết ngay ý kiến của người nhà quê
ấy đối với y; nhưng ít nhất phải là một tiếng sét dữ dội mới kéo y ra khỏi
những trầm tư, mặt tưởng và làm cho y nhìn ra chung quanh. Mây kéo đến
đầy trời; những hạt mưa rơi xuống làm lỗ chỗ cả mặt đường phủ bụi dày.
Một tiếng sét thứ hai lại nổ ra, dữ hơn và gần hơn; và mưa bỗng đổ xuống
như trút. Trước, hạt mưa rơi nghiêng, đập vào thành xe, rồi rơi thẳng, như
gõ trống trên mui xe. Bị nước bắn vào mặt, Tsitsikôp kéo rèm da xuống che
và ở rèm đã có hai lỗ hở để có thể nhìn thấy phong cảnh bên ngoài; y ra
lệnh cho Xêlifan đi gấp lên. Bị ngắt lại giữa lúc đang cao đàm hùng biện,
gã xà ích hiểu rằng bây giờ không phải là lúc đủng đỉnh được nữa. Rút
trong hòm ra một cái áo ngoài bằng dạ xám, hắn mặc vào người, rồi cầm
lấy cương và quát mắng mấy con vật mà hình như bài giảng đạo của hắn ta
đã làm cho đắm đuối vào một trạng thái hôn mê dìu dịu; hay ít ra cũng chỉ
còn đi từng bước một. Nhưng hắn không tài nào nhớ ra là đã bỏ qua hai hay
ba đường tắt ngang rồi. Sau vài phút suy nghĩ thì hắn biết là đã bỏ qua đi
nhiều. Như người Nga, trong những lúc nguy nan, bao giờ cũng quyết định
mà không cần suy nghĩ, Xêlifan kích thích mấy con vật một câu: “- Nào,
các bạn hiền!” rồi phóng bừa vào con đường tắt ngang đầu tiên, không cần
biết là nó đưa đến đâu.
Cơn mưa xem chừng còn kéo dài. Cánh đồng đã đầy sũng nước; mỗi lúc,
công việc của mấy con ngựa lại càng vất vả thêm.
