phần thưởng như thế, thì phần thưởng ấy đương nhiên thuộc về anh,
và điều chứng tỏ anh xứng đáng, là anh không bao giờ lạm dụng nó.
Hiếm khi họ cãi cọ, và những cuộc cãi cọ bao giờ cũng kết thúc tốt
đẹp. Tuy nhiên có một cuộc lại kết thúc dở: trong lúc tức giận bà chủ
nói với anh một lời xúc phạm mà anh không sao chịu nổi. Anh chỉ
nghĩ đến nỗi tuyệt vọng của mình, và sẵn trong tay một lọ thuốc nha
phiến, anh nuốt hết, rồi bình thản đi nằm, định sẽ không bao giờ tỉnh
dậy. May thay chính bà De Warens cũng rối loạn bất an, lo lắng, bà đi
vơ vẩn trong nhà, thấy lọ thuốc rỗng không, và đoán ra sự thể. Trong
khi lao đến cứu anh, bà thốt lên những tiếng kêu khiến tôi chạy tới; bà
thú nhận hết với tôi, khẩn cầu tôi giúp đỡ, và rất vất vả mới làm được
cho anh nôn thuốc phiện ra. Chứng kiến cảnh đó, tôi thán phục sự ngu
dại của mình là chưa bao giờ ngờ vực mảy may về những quan hệ mà
bà cho tôi biết. Nhưng Claude Anet hết sức kín đáo, thành thử những
người sáng suốt hơn tôi cũng có thể lầm lẫn. Sự hòa giải khiến bản
thân tôi cảm động sâu sắc, và từ thời gian ấy, thêm niềm tôn trọng vào
lòng quý mến đối với anh, tôi thành học trò của anh theo cách nào đó,
và không thấy khó chịu hơn vì thế.
Tuy nhiên tôi không khỏi khổ tâm khi biết rằng ai đó có thể sống
với bà trong tình trạng thân mật nhiều hơn mình. Thậm chí tôi đã
không nghĩ đến chuyện ao ước cho mình vị trí ấy, nhưng thật khắc
nghiệt cho tôi khi thấy một người khác choán lấy nó; điều này là rất tự
nhiên. Tuy thế, thay vì ghét người đã chiếm mất bà, tôi lại cảm thấy
niềm quyến luyến đối với bà thực sự lan rộng ra đến người đó. Tôi
mong muốn bà được hạnh phúc ở mọi điều và, bởi bà cần anh để được
hạnh phúc, tôi hài lòng vì anh cũng hạnh phúc, về phía anh, thì anh
hoàn toàn theo ý của bà, và thành thật mến người bạn mà bà đã tự
chọn cho mình. Chẳng cố tình tỏ ra với tôi uy thế mà vị trí của anh
khiến cho anh có quyền, anh có một cách tự nhiên uy thế do năng lực
phán đoán của anh đối với năng lực phán đoán của tôi. Tôi không dám
