minh với họ lòng biết ơn có lẽ không kho nhọc cho tôi bằng biểu lộ
lòng biết ơn ấy một cách thường xuyên. Việc thư từ đúng phép tắc
luôn vượt quá sức tôi; chỉ vừa bắt đầu lơi lỏng là niềm xấu hổ và nỗi
lúng túng khi phải sửa lỗi khiến tôi làm cho lỗi nặng thêm lên, và tôi
chẳng thư từ gì nữa hết. Vậy là tôi lặng thinh, và có vẻ như đã quên
họ. Parisot và Perrichon thậm chí chẳng để ý đến chuyện đó, và bao
giờ tôi cũng thấy họ giống như cũ; nhưng hai mươi năm sau mọi
người sẽ thấy, ở ông Bordes, lòng tự ái của một văn nhân có thể đưa
sự báo thù đến mức nào khi họ cho là mình bị hờ hững.
Trước khi rời Lyon, tôi không được quên một con người dễ mến
mà tôi gặp lại với nhiều niềm vui hơn bao giờ hết, người để lại trong
lòng tôi những kỷ niệm rất thân thương. Đó là cô Serre, mà tôi đã nói
đến ở phần Một, và tôi đã nối lại mối quen biết trong thời gian tôi ở
nhà ông De Mably. Trong chuyến đi này, do có nhiều thì giờ rảnh rỗi
hơn, tôi đến thăm cô nhiều hơn; lòng tôi vương vấn, và rất nhiệt thành.
Tôi có vài lý do để tin rằng lòng cô không phản đối tôi, nhưng với tôi
cô có một niềm tin cậy nó tước đi của tôi tà ý lợi dụng nó. Cô chẳng
có gì, tôi cũng thế; cảnh huống của chúng tôi quá giống nhau nên
không thể lấy nhau, và, trong những dự kiến tôi đang quan tâm, tôi
không hề nghĩ đến hôn nhân, cô cho tôi biết một thương gia trẻ tên là
ông Genève có vẻ định gắn bó với cô. Tôi gặp ông ta tại nhà cô một
hai lần; tôi thấy ông có vẻ là người chính trực, ông được coi là người
chính trực. Tin rằng cô sẽ được hạnh phúc cùng ông, tôi mong ông kết
hôn với cô, như sau này ông đã thực hiện, và, để khỏi quấy rối tình
yêu lành hiền trong trắng của họ, tôi vội vã ra đi, cầu chúc cho hạnh
phúc của con người khả ái ấy, những lời cầu chúc chỉ được chuẩn nhận
ở cõi thế này một thời gian, hỡi ôi! Rất ngắn ngủi, vì sau đó tôi biết tin
cô qua đời sau khi kết hôn được hai hoặc ba năm. Bận lòng với những
tiếc nuối trìu mến suốt đường đi, tôi cảm nhận và từ đó đã nhiều lần
cảm nhận, khi nghĩ lại chuyện này, rằng nếu như những hy sinh vì bổn
