Bordeaux, chơi vĩ cầm rất hay; một nữa là tu sĩ De Léon, khi đó đang
ở Sorbonne, nhà quý tộc trẻ tuổi rất dễ mến, qua đời giữa tuổi thanh
xuân sau khi đã sáng chói một thời gian trong giới thượng lưu dưới
danh hiệu hiệp sĩ De Rohan. Cả hai người đều có ý ngông muốn học
soạn nhạc. Tôi dạy họ vài tháng để đỡ cho túi tiền đang vơi cạn của
mình. Tu sĩ De Léon đem lòng mến tôi, và muốn tôi làm thư ký;
nhưng ông không giàu, và chỉ có thể trả tôi tất thảy là tám trăm franc,
mà tôi bất đắc dĩ phải từ chối, vì không thể đủ để ăn, ở và sinh hoạt.
Ông De Boze tiếp đãi tôi rất tử tế. Ông yêu thích kiến thức, ông
có kiến thức; nhưng ông hơi thông thái rởm một chút. Bà De Boze
đáng tuổi con gái ông; bà rực rỡ và hơi điệu đàng. Đôi khi tôi dùng
bữa tối tại đó. Không ai có thể vụng về và ngớ ngẩn hơn tôi khi ở
trước mặt bà. Tư thái thung dung của bà làm tôi rụt rè e sợ và khiến tư
thái của tôi càng tức cười hơn. Khi bà đưa một đĩa thức ăn mời tôi, thì
tôi giơ nĩa ra để khiêm nhường xiên lấy một miếng nhỏ trong những
thứ bà mời, thành thử bà vừa trả lại người hầu đĩa thức ăn dành cho
tôi, vừa quay mặt đi để tôi không thấy bà cười. Bà không mấy ngờ
rằng trong đầu gã nhà quê này chẳng khỏi có ít nhiều trí tuệ. Ông De
Boze giới thiệu tôi với ông De Réaumur, bạn ông, đến dùng bữa tối tại
nhà ông vào tất cả các ngày thứ sáu, ngày của Viện Hàn lâm khoa học.
Ông nói với ông De Réaumur về dự án của tôi, và về mong muốn của
tôi được trình bày dự án để Viện xem xét. Ông De Réaumur đảm nhận
việc đề nghị, đề nghị được chấp thuận; đến ngày đã định, tôi được ông
De Réaumur dẫn ra mắt và giới thiệu, cùng ngày ấy, 22 tháng Tám
năm 1742, tôi có vinh dự đọc tại Viện Hàn lâm bản luận văn đã chuẩn
bị. Mặc dù hội đồng danh tiếng này chắc chắn là rất oai nghiêm, song
tại đó tôi ít rụt rè e sợ hơn khi ở trước mặt bà De Boze rất nhiều, và tôi
xoay xở tạm được trong việc trình bày và trả lời. Luận văn thành công,
tôi nhận được những lời khen ngợi khiến tôi ngạc nhiên ngang với vui
thích, vì khó tưởng tượng được rằng trước một Viện Hàn lâm, ai đó
không phải thành viên lại có thể có được lương tri thông thường. Các
