D/ Ông Nguyễn Khắc Nhu chỉ huy tỉnh uỷ Sơn Tây, Phú Thọ và Yên
Bái. Yên Bái được chọn làm đại bản doanh của bạo động.
Ông Nguyễn Thái Học chỉ huy ba tỉnh Hải Dương, Hải Phòng và Kiến
An. Kế hoạch rất chủ quan, người ta trông mong vào lực lượng vũ khí còn
ở trong tay kẻ thù.
Những người liên lạc bị Pháp bắt mất. Hai lãnh tụ không liên lạc được
với nhau.
Ngày 11 tháng 2 năm 1930 vào khoảng 10 giờ tối, bắt đầu đánh các đồn
Pháp ở Yên Bái binh sĩ Việt Nam cơ thứ 5 và cơ thứ 6 chạy theo nghĩa
quân. Chiếm được dây thép và nhà ga. Nghĩa quân phát truyền đơn và hô
hào quần chúng. Nhưng binh sĩ Việt Nam cơ thứ 7 không hưởng ứng. Sáng
hôm sau, Pháp phản công. Bạo động cũng thất bại. Trong vòng một tuần,
phong trào bạo động bị dập tắt. Ông Nguyễn Thái Học và những lãnh tụ
khác bị bắt và xử tử.
Việt Nam quốc dân đảng thất bại nhưng anh dũng. Thực dân Pháp ăn
mừng thắng lợi. Chúng tuyên bố: Thế là cách mạng Việt Nam hết! Thực
dân Pháp không còn lo sợ nữa. Nhưng người Việt Nam trả lời thầm: Đợi
đấy chúng bay sẽ thấy!
Việc thứ hai: vừa mới đây, "Tân Việt" và "Hội Việt Nam thanh niên cách
mạng đồng chí" đã gặp nhau để chuẩn bị thống nhất lại.
Nhưng "Hội Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí" lại chia làm hai
nhóm. Mỗi nhóm tổ chức thành một đảng Cộng sản. Như thế, lúc bấy giời
ở Việt Nam có ba đảng Cộng sản.
Mặc dầu sự khủng bố của Pháp, "Hội Việt Nam Thanh niên cách mạng
đồng chí" phát triển rất chóng. Nhưng sự chia rẽ đã làm cho những người
yêu nước lo lắng. Vì chia rẽ thì suy yếu.
Về đến Trung Quốc, ông Nguyễn triệu tập lãnh tụ của các nhóm và nói
họ đại ý như sau:
"Vô sản các nước còn phải liên hiệp lại, huống chi vô sản trong một
nước. Vì vậy nước Việt Nam không thể có ba đảng Cộng sản.
