Công lý
Trong vụ công dân Trương Xuân Đại kiện Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí
Minh, điều làm chúng ta phấn khởi không phải là việc Báo Pháp luật đã
thua, mà là việc công lý đã được bảo đảm.
Công lý là sự hiện thân của pháp luật trong cuộc sống. Tuy nhiên, công lý
và pháp luật vẫn là hai thứ khác nhau. Khi một phiên tòa xử đúng luật,
nhưng nhiều người dân vẫn tấm tức trong lòng, thì chúng ta vẫn chưa đạt
được công lý. Công lý vì vậy chính là việc áp dụng pháp luật phù hợp với lẽ
phải và phù hợp với lương tâm. Ví dụ, nếu một doanh nghiệp mất khả năng
thanh toán và không trả nợ được cho ngân hàng thì pháp luật phải được áp
dụng là pháp luật về phá sản, chứ không phải là pháp luật về hình sự. Rất có
thể, thông qua thủ tục phá sản, tài sản của doanh nghiệp đó sẽ trả được mấy
lần nợ cho ngân hàng. Sự trừng phạt trong trường hợp này chẳng mang lại
được lợi ích gì cho chủ nợ, mà chỉ gây ra vô tận khổ đau cho con nợ mà
thôi. Đó là chưa nói đến việc hình sự hóa các quan hệ kinh tế sẽ làm tổn hại
nghiêm trọng đến môi trường kinh doanh của đất nước. Một ví dụ khác, nếu
đòi hỏi các thẩm phán phải chịu trách nhiệm hình sự trong việc kiểm tra tất
cả các phán quyết của mình được thi hành như thế nào là điều bất hợp lý và
bất khả thi, thì đòi hỏi điều tương tự đối với các quan chức hành chính sẽ
khó lòng đạt được công lý. Mặc dù trong cả hai trường hợp, điều luật về
việc
thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng đều có thể được áp
dụng.
Áp dụng pháp luật là một công việc khó khăn. Sự hiểu biết về pháp luật
thực định là chưa đủ để đạt tới công lý trong quá trình xét xử. Một lương
tâm trong sáng, một tấm lòng nhân đạo, bao dung, cộng với sự anh minh,
