Dân chủ trực tiếp hay dân chủ đại
diện
Dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân. Nhân dân có thể thực thi quyền
lực này trực tiếp hoặc thông qua những người đại diện. Trong trường hợp
thứ nhất, chúng ta có trong trường hợp thứ hai, chúng ta có dân chủ đại
diện.
Về mặt lý thuyết, dân chủ trực tiếp là hình thức tổ chức quyền lực dân chủ
nhất. Tuy nhiên, dân chủ đại diện lại là hình thức có tính khả thi cao hơn và
thiết thực hơn.
Dân chủ trực tiếp rất dễ làm say lòng người. Nó thật giản dị và thơ mộng.
Thế nhưng, đưa dân chủ trực tiếp vào cuộc sống lại là một thứ “văn xuôi” tỉ
mẩn, một công việc hết sức khó khăn. Xin lấy cuộc họp tổ dân phố bàn về
việc cải tạo đường ống cấp nước, một trong những hình thức dân chủ trực
tiếp rất phổ biến, làm ví dụ. Trước hết, bạn sẽ thấy mời được tất cả những
người hàng xóm đáng kính của mình tới dự họp là một “sứ mệnh không
thể”. Các cuộc họp như vậy bao giờ cũng vắng từ 25% đến gần một nửa số
cư dân đáng ra phải có mặt. Tuy nhiên, đây chỉ là chuyện “có cô thì chợ
thêm đông, cô đi lấy chồng thì…” họp vẫn xong. Việc cải tạo đường ống
dẫn nước, có thể, vẫn được cuộc họp tổ dân phố quyết định. Chỉ có điều cái
dân chủ trực tiếp mà chúng ta mong đợi đã gián tiếp mất gần một nửa. Chưa
hết, đến khi bắt đầu thảo luận về việc thiết kế đường ống, việc đóng góp tài
chính và bồi dưỡng cho các anh ở công ty cung cấp nước sạch vì đã “nhiệt
tình giúp đỡ”, bạn sẽ thấy câu thơ: “Láng giềng là láng giềng ơi - Láng
giềng lạnh ít sao tôi lạnh nhiều” không chỉ đúng cho chuyện yêu đương, mà
còn cả cho những chuyện ít dính dáng đến điều đó nhất. Nghĩa là, chúng ta
rất khó thống nhất ý kiến được với nhau. Cho dù đó mới chỉ là những vấn
