NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 182

Trên thực tế, quyền tiếp cận thông tin không phải là vấn đề đối với cơ chế
thị trường. Ngược lại, quyền này luôn luôn được chấp nhận một cách hết
sức hồ hởi. Mọi chuyện được lý giải cụ thể như sau: Trong một nền kinh tế
thị trường, khách hàng là “thượng đế”. “Thượng đế” có thể chơi đề, nhưng
lại không bao giờ chịu mua bất cứ một thứ hàng, dịch vụ nào theo kiểu chơi
đề. (Mua số đề là mua những cơ hội của sự may mắn ngẫu nhiên. Lượng
thông tin về chúng là hết sức nhỏ bé, nếu không nói là bằng không. Đó là lý
do vì sao những người chơi đề thường bao giờ cũng thua thiệt). “Thượng
đế” chỉ mở hầu bao của mình khi có đầy đủ thông tin. Doanh nghiệp nào
cung cấp được thông tin đầy đủ hơn, nhanh chóng hơn, doanh nghiệp đó sẽ
bán được hàng hóa, dịch vụ của mình và chiến thắng. Thông tin cung cấp
cho “thượng đế” bắt buộc phải trung thực và chính xác. Trong cuộc cạnh
tranh quyết liệt để giành thị phần, chỉ cần đánh lừa “thượng đế” một lần là
coi như thua cuộc. Đơn giản là không một doanh nghiệp nào có được cơ hội
để đánh lừa “thượng đế” đến lần thứ hai. Cơ chế lợi ích bắt buộc các doanh
nghiệp phải tìm cách cung cấp thông tin cho khách hàng đầy đủ nhất, nhanh
chóng nhất. Đây là một sự bắt buộc tự nguyện - một trong những điều tốt
đẹp mà thị trường ban tặng cho tất cả chúng ta. Tuy nhiên, đất nước ta vẫn
đang còn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện cơ chế thị trường, không
phải bao giờ các quy luật liên quan đến thông tin, đến cung cầu và giá cả
cũng đều phát huy tác dụng. Thế nhưng, đây lại là một câu chuyện khác.

Đối với quyền tiếp cận thông tin của các cơ quan Nhà nước, vấn đề tỏ ra
phức tạp hơn nhiều. Cơ chế lợi ích gần như không phát huy tác dụng ở đây.
Ngược lại, trong không ít trường hợp, sự hạn chế thông tin tỏ ra có lợi hơn
cho những kẻ nắm trong tay quyền bính. Xin được nêu một ví dụ cụ thể để
chứng minh. Đó là ví dụ về việc giàu lên nhờ độc quyền thông tin. Một thời
gian dài, việc che giấu thông tin về quy hoạch đô thị đã mang lại những cơ
hội chưa từng thấy cho một số quan chức và những người thân của họ.
Những người này đã trở thành các tỷ phú có số làm giàu nhờ “mua đất gặp
thời”.