NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 183

Thực ra, khi cơ chế lợi ích thất bại, điều đầu tiên chúng ta cần nghĩ đến là
cơ chế trách nhiệm. Muốn áp đặt trách nhiệm, phải có chế tài. Và chế tài
phải được áp dụng trên thực tế.

Ở nước ta, quyền tiếp cận thông tin là quyền hiến định. Hiến pháp hiện
hành quy định rằng: “Công dân có quyền… được thông tin” (Điều 69, Hiến
pháp năm 1992). Tuy nhiên, không phải quan chức nào cũng hồ hởi thi
hành quy định này của Hiến pháp. Đơn giản là vì Hiến pháp thì đã quy định
quyền của dân, mà luật thì chưa quy định chế tài đối với quan.

Điều đáng phấn khởi là: Quốc hội nước ta đã thật sự quan tâm đến quyền
được thông tin của nhân dân. Ngoài việc trực tiếp cung cấp thông tin qua
Trang tin điện tử (website: www. na.gov.vn) trên Internet, Quốc hội đã cho
truyền hình trực tiếp các phiên chất vấn và tạo điều kiện thuận lợi để các cơ
quan báo chí đưa tin về hoạt động của mình. Mới đây, lần đầu tiên các
phóng viên báo chí đã được mời dự để đưa tin về các phiên họp của Ủy ban
thường vụ Quốc hội. Sự kiện quan trọng này đánh dấu bước tiến mới trong
việc cung cấp thông tin cho nhân dân. Thông tin về việc các dự án luật,
pháp lệnh được thảo luận như thế nào tại các cơ quan của Quốc hội sẽ thật
sự góp phần làm cho quy trình lập pháp của nước ta ngày càng trở nên minh
bạch.

Tuy nhiên, nếu quyền tiếp cận thông tin là cơ sở để bảo đảm sự minh bạch,
thì thông tin không phải mặc nhiên làm cho mọi việc trở nên minh bạch.
Bạn đã bao giờ thử đọc phim chụp X-quang chưa? Ngoại trừ các nhà
chuyên môn, không phải ai cũng đọc và hiểu được những tấm phim này.
Thông tin về chính sách, pháp luật nhiều khi cũng giống như những tấm
phim chụp X-quang vậy. Đây chính là lý do vì sao các cơ quan thông tấn
báo chí đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc bảo đảm một cách
thực chất quyền được thông tin của người dân. Các phóng viên báo chí phải
là những chuyên gia đọc được những bức ảnh X-quang phức tạp, khó hiểu
nhất về các quyết định của công quyền. Việc đưa tin theo cách làm của