Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà
nước
Lợi dụng kẽ hở của pháp luật: chỉ cấm các quốc gia chứ không cấm
các cá nhân sở hữu đất đai trên các hành tinh, một công dân Mỹ đã
tìm cách chiếm hữu và bán đất trên sao Hỏa. Ông này đã trở nên
giàu có nhờ hành vi kinh doanh có một không hai này. Tuy nhiên, về
bản chất, ông ta đã thành công không phải nhờ vào việc khai thác
các lợi ích thực tế từ sao Hỏa, mà là nhờ vào việc khai thác những
tiềm năng to lớn từ chế định sở hữu của con người. Chính quyền sở
hữu đã làm cho những miếng đất bất khả tiếp cận ở trên sao Hỏa
trở thành những thứ có giá trị về mặt kinh tế.
Những gì đúng cho ngôi sao Hỏa xa xôi thì cũng đúng cho Trái đất
của chúng ta. Với nhận thức này, chúng ta sẽ thấy một trong những
vấn đề lớn nhất đối với các doanh nghiệp nhà nước là sự không rõ
ràng về mặt sở hữu, hay chính xác hơn là tình trạng thiếu vắng hoàn
toàn về động lực của chủ sở hữu. Điều này xảy ra do việc nhân
cách hóa quyền chủ sở hữu cho Nhà nước là rất khó khăn. Nhà
nước bao gồm rất nhiều cơ quan, rất nhiều người, nhưng lại không
là một cơ quan hay một cá nhân nào cụ thể: không hoàn toàn là
Quốc hội, cũng không hoàn toàn là Chính phủ, lại càng không phải
là Tòa án hay Kiểm sát. Tình trạng này nhiều khi đã góp phần biến
các doanh nghiệp nhà nước thành đàn bò sữa trong vườn địa đàng.
Ai ai cũng lăm le vắt sữa, nhưng ít ai hôm sớm chăm nom, bảo vệ.
Vậy thì, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước chính là nhằm
khắc phục tình trạng vô chủ nói trên.
