Đám cưới chuột
“Trạng chuột ơn vua cưới vợ làng, Kiệu son lộng lẫy lọng hoa vàng!
Nàng dâu xứ chuột chân đi đất, Ngón nhỏ bùn non vẫn dính chân!”
Ngô Văn Phú
Trên đây là một phần của sự diễn giải bằng thơ bức tranh Đông Hồ
“Đám cưới chuột”. Đây là bức tranh mô tả một đám rước dâu chuột
hết sức long trọng. Trạng chuột cưỡi ngựa đi trước. Cô dâu chuột
ngồi kiệu theo sau với một đoàn tùy tùng dài không ngớt. Chỉ có
điều, để cho tiệc cưới được diễn ra suôn sẻ, họ hàng nhà chuột đã
phải hối lộ quan mèo rất nhiều của ngon, vật lạ.
Bức tranh chỉ nói chuyện ngày xưa và chỉ nói chuyện mèo chuột nhì
nhằng, nhưng có biết bao nhiêu vui buồn trong đó! Mà vui buồn thì
lẫn lộn vào nhau, tan biến trong nhau - vui cũng có thể chính là
buồn.
Trước hết, bức tranh là niềm an ủi lớn cho những người đương thời
chúng ta. Thì ra, chuyện tham nhũng, hối lộ có từ ngày xửa, ngày
xưa, chứ tuyệt nhiên không phải là sản phẩm độc quyền của đời
sống hiện đại. Và nếu “lệ làng” có tự ngày xửa ngày xưa, thì chúng
ta chỉ có lỗi một phần trong việc tiếp tục
duy trì và mở rộng cái “lệ làng” đó ra.
Thực ra, nếu quyền lực có tự ngày xửa, ngày xưa và sự lạm dụng
quyền lực cũng có tự ngày xửa, ngày xưa, thì tham nhũng có tự
ngày xửa, ngày xưa cũng là điều dễ hiểu. Tham nhũng chỉ là một
căn bệnh của quyền lực. Kê toa trên giấy cho căn bệnh này thì dễ,
