là cái con nỡm ấy hôm nay cũng vẫn xinh như hôm qua. Cái lão tài phiệt kia
không hiện ra trên mặt ả. Hoa hồng có đặc điểm này, không biết nên cho là
hơn hay kém phụ nữ, là dấu vết những con sâu còn thấy trên cánh nó. Ôi!
Luân lý đâu có trên mặt đất này, tôi viện chứng cây hương đào, tượng trưng
cho tình yêu, cây nguyệt quế tượng trưng cho chiến tranh, cây olivier ngốc
nghếch kia, tượng trưng cho hòa bình, cây táo mà hạt suýt làm cho Adam
chết vì nghẹn ở cổ, và cây vả, ông tổ của váy mặc trong. Còn công lý, các
anh có muốn biết công lý là gì không? Người Gaulois muốn chiếm Cluse; La
Mã bảo vệ Cluse, hỏi họ: Cluse phạm lỗi gì đối với các ông? Brennus trả lời:
Cái lỗi Albe đã phạm đối với các ông, cái lỗi mà Fidèrie, mà người Éques,
người Volsques và người Sabins đã phạm đối với các ông. Họ đã là láng
giềng của các ông. Người Cluse là láng giềng của chúng tôi. Chúng tôi quan
niệm lân bang cũng như các ông. Các ông đã cướp lấy Albe, chúng tôi ngày
nay chiếm Cluse, Brennus đánh lấy La Mã. Rồi ông thét: Ves Vicllis.
Công lý là thế đó. Chao ôi! Ở thế giới này, loại thú săn mồi sao mà lắm thế!
Vô khối diều ó! Vô khối diều ó! Tớ thấy mà rợn da gà đây.
Grantaire đưa cốc cho Joly rót đầy, rồi uống và nói luôn, hầu như không
dừng lại vì cốc rượu mà không ai để ý, kể cả anh ta.
— Brennus đoạt La Mã là một con ó, tên chủ nhà băng chiếm ả gái lẳng
lơ kia là một con ó. Ở đó cũng như ở đây, đều không có ngượng ngùng e
thẹn chút nào. Cho nên, chúng ta không nên tin gì cả. Chỉ có uống là chân lý.
Dù anh nghĩ thế nào, dù anh ở về phía con gà trống gầy như tổng Uri nọ, hay
là ở phía con gà trống béo như tổng Glaris kia, cũng chẳng nghĩa lý gì, cứ
uống. Các anh nói đến đại lộ, đến đám tang, vân vân… Ái chà, thế nghĩa là
sắp có một cuộc Cách Mạng nữa? Tôi lấy làm ngạc nhiên sao mà cái ông
Đức Chúa nhân ái ấy túng phương tiện đến thế! Lúc nào ngài cũng chỉ lại
biết tra mỡ vào kẽ rãnh của những biến cố. Có mắc míu. Có đình đốn. Mau
mau, phải làm Cách Mạng. Đức Chúa, bàn tay ngài lúc nào cũng đen bẩn cái
chất dầu mỡ khó ưa đó. Giá ở vào vị trí của ngài, tôi sẽ giản đơn hơn, tôi
không luôn luôn lên dây cót cho cái máy của tôi như vậy. Tôi sẽ dìu dắt loài
người một cách nhanh nhẹn và hiệu quả kia. Tôi đan sự việc từng mắt một,
không làm đứt sợi, tôi không tùy nghi đối phó, tôi không có kịch bản khác
thường.
