làng Hạ được làm phụ ét rồi ông Tài Tiến. Chiếc xe khách do hãng Rơnôn
của Pháp sản xuất từ trước đại chiến mỗi ngày ì ạch bò từ Hà Đông vào
Vân Đình đổ khách rồi lại ì ạch bò ra. Cùng ông Tài Tiến và anh ét Ban,
chuyến nào cũng có một người nhà của ông chủ đi kèm, làm nhiệm vụ bán
vé, thu tiền. Suốt ba năm trời, anh ét Ban vẫn chưa một lần ngồi vào cabin
cầm tay lái. Cho tới một lần, một chiếc cam nhông do thằng Tây say lái
bỗng từ bên kia đường đâm sầm vào chiếc xe Rơnôn tàng. Ông Tài Tiến bị
gẫy hai dẻ xương sườn, bị phạt tù. Anh ét Ban trở thành lái chính. Và cái
tên Tài Ban được người ta gọi từ đấy.
Làm tài cho hãng Kí Miện cũng chẳng hơn gì làm ét. Tiền chạy xe hàng
ngày vẫn do con gái ông chủ thu. Muốn uống một chén nước chè, ăn một
đốt mía cũng phải bỏ tiền túi. Cái nghèo của anh làm thuê nhiều khi đến cơ
cực, nhưng chính nó lại làm cho anh Tài ý thức được mình, không để mình
bị sa vào cái hèn của phẩm giá. Anh không thèm tơ hào một giọt xăng, kì
kèo một đồng xu, và rất nhiều khi tỏ ra hào phóng khi gặp những người
nghèo không có tiền muốn đi xe nhờ.
Cô con gái ông chủ, từ lúc nào đã mến phục cái đức tính của anh Tài,
thầm yêu anh. Quan hệ giữa bà chủ và người làm thuê tự nhiên thay đổi. Cô
thường tìm mọi cách để dúi cho anh tiền, hoặc đãi đằng, ăn uống dọc
đường. Nhưng cái chất người thợ ở anh vốn cố hữu lâu rồi, dễ gì đánh mất
được mình. Anh vẫn nghèo. Nhưng anh càng được yêu say đắm. Tình yêu
đơn phương thôi. Anh cảm nhận được mối tình của cô con gái ông chủ
bằng tất cả trực giác của mình, lặng lẽ nén lại và coi đó như một ân sủng
mà phẩm chất nghề nghiệp đã mang lại cho mình.
Năm 1954, ông Kí Miện cùng gia đình và cô con gái bỏ vào Nam. Ông
Tài tiếp tục lái xe khách cho Công ty xe khách Hà Nội. Cho mãi tới năm
chiến tranh phá hoại vì lí do sức khoẻ, ông xin nghỉ mất sức.
Vậy là, nếu không kể thời gian lái xe thuê cho chủ, đã có một thời kì dài
ông Tài đã từng có phương tiện của nhà nước trong tay theo quan niệm của
Phát. Nhưng sao ông vẫn không giàu? Ông và mọi người ngày ấy sống
trong sáng hơn chăng? Do cách quản lí, tổ chức ngày ấy chặt chẽ, có hiệu
