đúng hơn là do công lao của chiếc GAT 69 anh lái. Phát xin cho vợ vào làm
ở Công ty rau quả, Lộc làm nhân viên phục vụ trên tàu Thống Nhất.
Hai vợ chồng cùng làm chủ ở hai ngành vật tư quan trọng - lái xe và rau
quả - chỉ mấy năm sau họ đã tích góp được một số vốn khá lớn. Có thể coi
đó như một thời kì biến đổi ghê gớm trong cuộc đời Phát. Từ một anh
chàng nửa nông dân nửa lính, lúc nào cũng hút điếu cày sòng sọc. Phát trở
thành một anh lái xe bảnh bao, đôi lúc dính tí dầu mỡ nhưng nhìn chung ít
ai thấy cái dấu vết nghề nghiệp ở anh. Còn chị - c ái cô Năm xã viên hợp
tác xã trồng rau làng Hạ hay ốm quặt quẹo và xanh rớt, từ ngày đẻ đứa thứ
hai cứ béo phây phây, da dẻ căng hồng trông đến là thích mắt. Vào làm ở
Công ty rau quả ba năm, nhờ bạn bè và chỗ thân quen giới thiệu, Năm
chuyển hẳn sang làm ở một khách sạn chuyên doanh các món đặc sản. Và
ngay sau thời gian chuyển công tác đó, chị bàn với Phát bán ngôi nhà ở
làng, tậu một căn hộ hai tầng ở nội thành, cắt đứt hẳn cái gốc rễ nông thôn,
nơi anh chị đã sinh ra.
Sự đổi đời về cuộc sống vật chất, làm biến đổi hẳn cách sống, tâm lí,
cách nhìn nhận và đánh giá cuộc đời của vợ chồng Phát. Bây giờ, mỗi khi
nhớ lại những năm tháng chiến tranh, nhớ lại những ngày tháng cơ cực,
Phát lại rùng mình tự hỏi không hiểu sao mình lại có thể vượt qua chặng
đường khổ ải đó? Dường như giữa quá khứ và hiện tại là hai mảng của hai
con người nào đó ghép lại chứ không thể nói rằng đó là sự phát triển nhất
quán của một con người.
Bởi thế, thật là dễ hiểu khi Phát với tư cách và trách nhiệm của một
người anh trai, đã từ nửa năm nay luôn sốt sắng quan tâm đến chuyện xuất
ngũ và tìm kiếm nơi làm việc cho Phú. Bằng kinh nghiệm mười năm qua,
Phát rút ra điều này: Với cơ chế và cung cách làm ăn hiện nay, không ai
sống nổi bằng đồng lương cả. Cũng chẳng ai dại gì tự đày ải, chôn vùi cuộc
đời mình, cuộc đời con cái mình. Dù thế nào đi nữa, con người vẫn phải
tìm mọi cách để mà sống. Trần lưng cuốc đất, nuôi lợn, gà, thắt bụng lại để
mà chịu đựng: vay vốn buôn bán xoay xoả để làm giàu; chạy vạy đi nước
ngoài kết hợp với buôn bán... Có bao nhiêu cách làm ăn, chân chính và đểu
