Các cậu thấy không? Bị vào tù, tớ lại thấy vui là khác. ít ra trong lòng tớ
còn loé lên một niềm tin rằng tớ vẫn sống.
Ra tù tớ lại thấy buồn vì mình chẳng được hưởng cái gia tài kia. Các chủ
nợ bắt đầu thúc ép. Tớ phủi tay chuồng đi Xtămbun, nhưng vẫn không được
đi làm. ở đó tớ gặp một cô gái và định cưới. Nhưng cưới sao được khi
phòng khai sinh chỉ cho giấy khai tử? Tớ đành sống ngoại hôn với nàng.
Nhưng lấy gì mà sống? Tớ đành tìm một người đứng tên để mở cửa hàng.
Tớ là người chết thì sao làm được chủ tiệm. Được một năm thì người đứng
tên cuỗm tiền của tớ chuồn mất. Tớ phải nộp thuế. Tớ tuyên bố rằng tớ chết
rồi, nhưng ma nào tin.
Làm thế nào được? Tớ đành đi ăn cắp. Bị tóm, tớ bảo rằng: "Trước pháp
luật tôi là người chết.", nhưng không ai thèm nghe. Người chết mà lại ăn
cắp được! Đã ăn cắp được nghĩa là vẫn sống. Sự thể thế đấy : mày muốn đi
học, người ta bảo mày chết rồi, lúc có quân dịch mày là người sống, lúc cần
giải ngũ - lại chết, trả nợ cho bố thì sống, còn hưởng gia tài - mày có sống
đâu, nhưng cần bỏ từ thì mày lại sống.
Tớ cũng vui vì lại vào tù. Dù sao bây giờ trước mắt mọi người tớ cũng
hiện hữu, mặc dầu chính thức thì đã là chết. Nhưng tớ còn 4 đứa con, chúng
không ra sống cũng chẳng ra chết; trước pháp luật chúng chưa ra đời. Bố
chúng không có thì sao chúng ra đời được?... Thôi, còn 3 ngày nữa tớ ra tù
rồi, tớ sẽ lại không còn sống trước pháp luật nữa.
Viên cai ngục nâng coi lên miệng.
Tù nhân dạo chơi phải vào khám, chúng tôi cũng đứng lên.
-Cậu ạ - anh ta nói - trước pháp luật chúng ta không sống, nhưng dẫu
chúng ta có sống phỏng đã ích gì? Cái chính là làm sao đất nước hùng
cường phải không? Quê ta vạn tuế. Còn chúng ta, chúng ta không sống
chăng, cũng được.
