khéo léo công phu. Đình làng Tân Hưng là do ông cố Phát sáng lập ông nội
đứng ra tu bổ, khiến cho nó trở thành ngôi đình khang trang nhứt trong cù
lao này.
Đình làng Tân Hưng thờ ông nội Phát làm thành hoàng. Những điều đó
chứng tỏ sự giàu có của dòng họ Phát. Ông Huỳnh Văn Lâu có nhiều con
trai. Nhiều người học hành trường Tây, làm thông ngôn loà án. Người chú
thứ 11 của Phát là Huỳnh Văn Phương, cưới vợ người Bạc Liêu, cũng thuộc
gia đình giàu ở làng Vĩnh Mỹ. Lúc qua Pháp du học, Phương có vợ theo và
sanh con tại Pháp, đủ biết gia đình Huỳnh Văn Phương giàu có ra sao. Hồi
ở Pháp, Huỳnh Văn Phương là bạn tranh đấu của Tạ Thu Thâu, Phan Văn
Chánh, và sau này khi về nước, Phương đứng chung nhóm Troskyiste với
Thâu. Khi tờ báo “Hồi sinh” (Resurrection), Huỳnh Văn Phương có giúp
cho Thâu một số tiền để tờ báo sống được. Huỳnh Văn Phương có tham dự
cuộc biểu tình trước điện Elysée đòi ân xá cho Nguyễn Thái Học và các
đảng viên bị kết án tử hình, nên bị trục xuất về Việt nam trên tàu Athos
ngày 24-6-1930.
Sau đó, Huỳnh Văn Phương ra Hà Nội học luật, đỗ cử nhân, rồi làm luật
sư. Khi phong trào Thanh Niên Tiền Phong nổi lên, Phương được Nhựt mời
làm Giám đốc Công an Nam Bộ. Theo bà Phương Lan, tác giả “Nhà cách
mạng Tạ Thu Thâu”: Phương con nhà giàu, người rất hào hoa phong nhã.
Chính Phương bỏ tiền túi của mình ra thay Nguyễn An Ninh sang Pháp về
việc xin mở lại “Đông Dương Đại hội” 1937, khi phong trào này bị cấm.
Phương đẹp trai, ăn nói hoạt bát. Khi làm Giám đốc Công an Nam Bộ, luật
sư Phương có nói:
- Ai làm gì có lợi cho đất nước lúc này thì cứ làm!
“… Luật sư Phương cho đào súng Pháp chôn giấu để giao cho chúng tôi
(Việt Minh), chỉ nộp cho Nhựt một ít. Ông Phương cũng cho phép Việt
Minh sử dụng sân bắn của cảnh sát ở Chợ Quán…”.
Đối với việt Minh, ông Phương là người có công như vậy, nhưng khi
Lâm uỷ hành chánh của Trần Văn Giàu tự nhiên lên nắm chính quyền, việc
làm tức khắc của họ là thủ tiêu tất cả mọi người yêu nước ngoài cộng sản.
