Ở một mức độ lớn hơn, cuộc sống của Moshe và những vị tộc trưởng
tiền bối của ông chắc còn không rõ ràng như cuộc sống của những thế hệ tổ
tiên kém thông minh nhất của chúng ta, những dòng họ của người tiền sử.
Chúng ta biết họ ngước nhìn lên bầu trời đêm với ánh mắt ngạc nhiên, họ đi
lang thang không một phút nghỉ chân với chỉ duy nhất một khái niệm mơ hồ
về một đích đến và lắng nghe sự thúc giục tự đáy lòng, điều ấy họ liên kết
với những kỳ công kinh hãi của thiên nhiên.
Nhưng trong sự kết thúc này, về cái chết của Moshe, chúng ta có thể
cảm nhận được một mối quan hệ họ hàng cơ bản của con người đằng sau
những khác biệt lạ thường. Sự mô tả về một người lớn tuổi vẫn còn khỏe
mạnh ắt hẳn gợi cho chúng ta về tính thiêng liêng cao cả xa xưa của thời đại
Mose ở Michelangelo, có cánh tay khổng lồ, cái lưng thẳng, đôi mắt đại
bàng, người mà sau nhiều cuộc gặp đau lòng với Chúa và những thất vọng
với dân tộc của mình có thể sẵn sàng đối mặt với cái chết mà không hề nao
núng. Mỗi người trong cuộc đời của mình đều có ít nhất một khoảnh khắc
sống nội tâm, một ngọn núi Sinai độc nhất - một sự trải nghiệm tĩnh tại,
thuộc thế giới bên kia và mang tính huyền bí mà không hiểu làm sao lại
thành công trong việc thông qua hiện tại náo nhiệt và đầy bụi bẩn làm gián
đoạn sự hiểu biết sâu sắc rằng nếu chúng ta ngăn cản thì nó sẽ đi theo chúng
ta suốt cuộc đời.
Chính Joshua, vị tướng trẻ của Moshe đã đưa người Do Thái băng qua
Jordan để vào vùng đất hứa bằng thuyền, Trước tiên, Joshua gửi binh lính
của mình đến các doanh trại với những lời chỉ dẫn: “Khi ngươi nhìn thấy
chiếc thuyền giao ước của Thiên Chúa, Chúa của ngươi được các vị linh
mục người Lê-vi chở đi, ngươi sẽ rời khỏi vị trí của mình và theo chiếc
thuyền ấy, vì thế ngươi có thể biết sẽ đi đường nào, vì trước đây ngươi chưa
bao giờ đi theo con đường này”. Đây là khoảnh khắc tuyệt vời, khoảnh khắc
của trạng thái đề phòng cao độ nhất - để đi trên một con đường mà trước đây
bạn chưa bao giờ đi và như vậy bạn sẽ đi về nhà:
Một chiếc thuyền xưa, một cuộc di chuyển, di chuyển và chỉ di chuyển,
Một chiếc thuyền xưa di chuyển, Và tôi sẽ về nhà!
