Thần, là Đấng Tạo Hóa sinh ra vạn vật thì chắc là Ngài hoàn toàn nằm ngoài
tầm hiểu biết của chúng ta. Hơn thế nữa, tôi muốn trao cho Chúa lợi ích của
sự hồ nghi trong những trường hợp hồ nghi cụ thế - thậm chí trong một tình
tiết kỳ cục như trong phân đoạn Suýt Hy Sinh của Yitzhak. Ngài phải khởi
động một cách vất vả tôn giáo mới mẻ và không phải lúc nào ngài cũng có
tài liệu tốt nhất phù hợp với tôn giáo này.
Nhưng vẫn đúng rằng không có cách để quy cho sự tàn sát hàng loạt và
sự tàn sát mang tính thù oán là do một giá trị của Thiên Chúa đáng tin cậy.
Thiết nghĩ, ngay cả những người có niềm tin mãnh liệt nhất trong số chúng
ta phải thừa nhận những hoạt động này là công việc cua con người đã sai
lầm khi tự nghĩ Thiên Chúa luôn bên cạnh họ. Câu chuyện mà kinh Cựu ước
phải kể là một câu chuyện về ý thức tiến hóa, một ý thức đã trải qua nhiều
giai đoạn phát triển và giông như mọi thực thể sống, đôi khi ý thức đó phát
triển một cách chậm chạp và vào những lúc khác thì phát triển như vũ bão.
Tuy nhiên, chúng ta tin rằng kinh nghiệm mà câu chuyện này dựa vào
là đầy cảm hứng - sự phát triển về ý thức của người Do Thái diễn ra một
cách liên tục qua rất nhiều thế kỷ, được hơi thở của Chúa giữ ấm và tiếp
thêm sức sống. Câu chuyện về lai lịch cua người Do Thái qua nhiều thiên
niên kỷ chống lại sự xung đột gay gắt là một phép màu của tàn dư văn hóa
độc đáo. Ngày nay những người Sumer, ngươi Babylon, người Assyria ở
đâu? Mà dù chúng ta nhận ra rằng Ai Cập và Hy Lạp vẫn thuộc về thế giới
của chúng ta, nhưng những nền văn hóa và nguồn gốc tộc người của hai
quốc gia này hầu như không có tính liên tục với những người trùng tên cổ
xưa của họ. Nhưng dù tàn tích kỳ diệu của người Do Thái như thế nào đi
chăng nữa thì thứ phép màu vĩ đại hơn chắc chắn chính là người Do Thái đã
phát triển toàn bộ phương pháp mới về thực tại kinh nghiêm, một con đường
duy nhất cho mọi thế giới quan cổ đại và tất cả các tôn giáo cổ xưa. Nếu
chúng ta cất công tìm kiếm bàn tay của Chúa trong những công việc của con
người thì chúng ta phải tìm nó ở đây.
Không có gì là rõ ràng về kinh Thánh. Bởi vì hồ sơ của một “gia đình’
7
qua một tiến trình hai thiên niên kỷ - những thiên niên kỷ giờ đây cách
