Trường hợp #1: Trách nhiệm gánh nặng bằng chứng được quy
định trước cho một bên cố định nào đó.
Chẳng hạn, theo quy định của luật hình sự, nếu không tìm ra
những chứng cứ chứng minh rằng một bị cáo đã phạm tội thì người
đó vẫn được xem là vô tội. Ở đây bị cáo không có trách nhiệm phải
chứng minh mình vô tội. Nhà chức trách hay bên nguyên cáo phải
gánh vác trách nhiệm tìm bằng chứng để chứng minh điều đó.
Trường hợp #2: Chúng ta biết rõ rằng “không A thì sẽ B”, do
đó nếu không có chứng cứ chứng minh A tồn tại thì có thể kết luận
B. Dưới đây là một ví dụ về trường hợp này.
Không có cách nào chứng minh người mà tôi gặp hôm qua là đàn
ông.
Do đó, người đó là một phụ nữ.
(Tôi xin được loại bỏ trường hợp “xăng pha nhớt” trong ví dụ này
để bạn dễ hình dung.)
Ngụy biện bất khả tri có thể được viết lại dưới hình thái lập luận
đơn giản sau:
1. Bên A đưa ra phát biểu B nhưng lại đẩy trách nhiệm chứng minh
phát biểu B cho bên C (đối thủ).
2. Bên C không chứng minh được phát biểu B sai.
3. Do đó, bên A tuyên bố phát biểu B đúng.
