về tính công tâm của người viết. Ronaldo từng tham gia các hoạt
động từ thiện và dù anh này có thể không phải là nhà thiện nguyện
lớn nhất hành tinh nhưng không thể chỉ vì hành động từ chối ký
tặng mà quy cho Ronaldo là kẻ không có trái tim. Tuyên bố đó là
một Khái quát hoá vội vã!
Khái quát hoá là một trong những cách thức suy luận được sử dụng
rất nhiều. Nó là hành động rút ra kết luận từ những mẫu thử. Ví
dụ, tôi đi du lịch thành phố A. Sau khi dạo qua vài con đường và
thấy mỗi con đường đều có cảnh sát giao thông, tôi rút ra kết luận:
“Tất cả các con đường ở thành phố A đều có cảnh sát giao thông.”
Đó là một khái quát hoá vội vã.
Trong cuộc sống, con người luôn phải ra quyết định. Tuy nhiên,
cuộc sống lại đầy ắp những sự vật/ sự việc muôn hình vạn trạng và
chúng ta có quá ít thời gian để có thể nghiền ngẫm từng vấn đề kỹ
càng trước khi đưa ra quyết định. Do vậy, như một cách tiết kiệm
thời gian, con người quan sát, phân loại các sự vật/ sự việc theo đặc
tính của chúng và xếp chúng vào những nhóm nhỏ để có thể dễ dàng
biết phải “đối xử” với chúng như thế nào. Khái quát hoá vội vã xảy
ra ở bước phân loại và xếp nhóm này.
Khái quát hoá vội vã là một khái quát hoá đúng nghĩa. Phương
pháp này được liệt vào danh sách những ngụy biện vì nó rút ra kết
luận dựa trên quá ít những mẫu thử hay dựa trên những mẫu thử quá
nhỏ.
Trở lại ví dụ về đi du lịch trên. Tôi đến thành phố B. Sau khi đi
dạo qua... hai con đường ở thành phố B và nhìn thấy cảnh sát giao
thông ở hai con đường đó, tôi rút ra kết luận: “Tất cả các con đường
ở
thành phố B đều có cảnh sát giao thông.” Đó là một ngụy biện vì
hai con đường không phải là một mẫu thử đủ lớn để đưa ra kết luận
