Pakistan nhận được gì từ sự việc này? Ít hơn Ấn Độ rất nhiều. Nước
này thừa hưởng đường biên giới rắc rối nhất của Ấn Độ, phía tây bắc giáp
với Afghanistan, và nó là một nước gồm hai khu vực không tiếp giáp nhau,
với rất ít khả năng để gắn kết chúng khi mà một ngàn dặm lãnh thổ Ấn Độ
đã chia cắt Tây Pakistan khỏi Đông Pakistan. Alaska và phần còn lại của
Hoa Kỳ đã xử lý vấn đề khoảng cách không tiết giáp mà không gặp khó
khăn nào, nhưng đó là vì giữa chúng có sự liên kết về văn hóa, ngôn ngữ,
kinh tế và hoạt động trong một môi trường ổn định. Mối liên hệ duy nhất
giữa hai phần của Pakistan là Hồi giáo. Họ không bao giờ thực sự đến với
nhau, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi họ đã bị tách ra; năm 1971, Đông
Pakistan nổi loạn chống lại sự thống trị của Tây Pakistan, Ấn Độ can thiệp
và, sau nhiều vụ đổ máu, Đông Pakistan ly khai, trở thành Bangladesh.
Tuy nhiên, trở lại năm 1947, hai mươi lăm năm sau sự kết thúc của Đế
chế Ottoman, Jinnah và các lãnh đạo khác của nước Pakistan mới, giữa bối
cảnh rất nhiều phô trương quá lố và những lời hứa hẹn về một tương lai tươi
sáng, tuyên bố họ đã tạo lập một quê hương Hồi giáo thống nhất.
Pakistan yếu hơn Ấn Độ về mặt địa lý, kinh tế, dân số và quân sự. Bản
sắc dân tộc của nước này cũng không mạnh mẽ như Ấn Độ. Ấn Độ, mặc dù
có quy mô lớn, có sự đa dạng văn hóa và các phong trào ly khai, đã xây
dựng một nền dân chủ vững chắc với một ý thức thống nhất về bản sắc Ấn
Độ. Pakistan là một nhà nước Hồi giáo độc tài và lòng trung thành của quần
chúng về khu vực văn hóa của họ nhiều hơn là hướng về nhà nước.
Nền dân chủ thế tục đã mang lại lợi ích cho Ấn Độ, nhưng chính sự
chia cắt năm 1947 đã cho nó một lợi thế khởi đầu sớm. Bên trong phạm vi
đường biên giới mới của Ấn Độ là tuyệt đại đa số các nguồn thu nhập có thể
đánh thuế và đa số các thành phố lớn. Ví dụ Calcutta, với khu vực cảng và
ngân hàng, được chia cho Ấn Độ, do đó tước bỏ của Đông Pakistan nguồn
cung cấp ngân sách chủ chốt này và cả mối liên hệ với bên ngoài.
