Từ lâu người ta đã bảo rằng không thể xây dựng một tuyến đường sắt
xuyên qua vùng đất đóng băng vĩnh viễn, qua núi non và thung lũng của Tây
Tạng. Các kỹ sư giỏi nhất của của châu Âu, những người đã từng đục xuyên
qua dãy Alps, cho biết điều đó không thể thực hiện được. Cho đến năm
1988, tác giả du ký Paul Theroux
đã viết trong cuốn sách Riding the Iron
Rooster: “Dãy Côn Lôn là thứ khiến đường sắt sẽ không bao giờ đến được
Lhasa.” Côn Lôn chia cắt tỉnh Tân Cương với Tây Tạng, và Theroux cám ơn
vì điều đó: “Đó hắn là một điều tốt lành. Cho đến khi nhìn thấy Tây Tạng,
tôi vẫn tưởng rằng mình yêu thích đường sắt. Và rồi tôi nhận ra rằng mình
thích sự hoang dã hơn rất nhiều.” Nhưng người Trung Quốc đã xây dựng
tuyến đường sắt đó. Có lẽ chỉ họ mới có thể làm được điều này. Đường vào
Lhasa, thủ phủ Tây Tạng, được chủ tịch Trung Quốc lúc bấy giờ là Hồ Cẩm
Đào khánh thành năm 2006. Giờ đây, tàu khách và tàu hàng đổ đến từ
Thượng Hải và Bắc Kinh mỗi ngày bốn chuyến, và hằng ngày.
Những chuyến tàu này mang theo nhiều thứ, ví dụ như hàng tiêu dùng
từ mọi miền Trung Quốc, máy vi tính, tivi màu và điện thoại di động. Chúng
mang đến những khách du lịch hỗ trợ cho nền kinh tế địa phương, chúng
mang đời sống hiện đại đến một vùng đất cổ xưa và nghèo khó, một sự cải
thiện lớn lao về mức sống và chăm sóc sức khỏe, và cũng mang lại tiềm
năng đưa hàng hóa của Tây Tạng ra thế giới bên ngoài. Nhưng những
chuyến tàu đó cũng đưa đến vài triệu di dân người Trung Quốc gốc Hán.
Con số thực tế khó có thể biết được: phong trào Tây Tạng Tự do tuyên
bố rằng trong vùng văn hóa Tây Tạng rộng lớn, người Tây Tạng hiện nay là
thiểu số, nhưng chính phủ Trung Quốc nói rằng ở Khu Tự trị Tây Tạng, hơn
90% dân chúng là người Tây Tạng. Cả hai bên đều cường điệu các con số,
nhưng bằng chứng cho thấy chính phủ Trung Quốc có mức độ cường điệu
cao hơn. Con số đó không bao gồm những di dân người Hán vốn không
được đăng ký thường trú, nhưng người quan sát bình thường có thể thấy
