Hầu hết các thị trấn và thành phố mới mọc lên ở Tân Cương chủ yếu là
người tộc Hán định cư, họ bị thu hút bởi công ăn việc làm trong các nhà máy
mới mà chính quyền trung ương đầu tư. Một ví dụ điển hình là thành phố
Thạch Hà Tử, cách tám lăm dặm về phía tây bắc thủ phủ Urumqi. Trong
tổng số 650.000 dân cư của vùng, có ít nhất 620.000 người được cho là
thuộc dân tộc Hán. Trên tổng thể, ước chừng Tân Cương có khoảng 40%
người Hán, theo một ước tính dè dặt - và thậm chí đa số dân của chính
Urumqi cũng là người Hán, mặc dù các số liệu chính thức rất khó nắm bắt
và không phải lúc nào cũng đáng tin cậy do tính nhạy cảm về chính trị của
chúng.
Đã xuất hiện một “Đại hội Đại biểu Duy Ngô Nhĩ thế giới” đóng trụ sở
tại Đức, và “Phong trào Giải phóng Đông Turkestan“ được thành lập ở Thổ
Nhĩ Kỳ; nhưng những người Duy Ngô Nhĩ chủ trương ly khai không có một
nhân vật kiểu như Đạt Lai Lạt Ma để có thể thu hút sự chú ý của các phương
tiện truyền thông, và sự nghiệp giành độc lập của họ hầu như không được
thế giới biết đến. Trung Quốc cố gắng giữ tình trạng y nguyên như vậy, đảm
bảo cho họ quan hệ thân thiện với càng nhiều các quốc gia láng giềng càng
tốt, nhằm ngăn chặn các phong trào độc lập có tổ chức tìm được tuyến tiếp
tế hậu cần hoặc căn cứ nào đó để rút lui. Bắc Kinh cũng chủ chương tô vẽ
những người chủ chương ly khai y như khủng bố Hồi giáo. Al-Qaeda và các
nhóm khác có cơ sở tại những nơi như Tajikistan quả thực là đang nỗ lực
liên kết với các phần tử ly khai Duy Ngô Nhĩ, nhưng phong trào này chủ yếu
là mang tính dân tộc chủ nghĩa. Tuy nhiên, các cuộc tấn công bằng súng,
bom, và dao trong khu vực này, nhắm vào các mục tiêu là chính phủ và/
hoặc người Hán, trong vài năm vừa qua có vẻ như sẽ tiếp tục và có thể leo
thang thành một cuộc nổi dậy bùng nổ hết cỡ.
Năm 2016, các quan chức chính quyền địa phương cho biết rằng nỗ lực
loại bỏ các phần tử cực đoan đã “làm suy yếu đáng kể” phong trào Hồi giáo
mới manh nha này. Tuy nhiên, với việc quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ đã
bắt giữ 324 nghi can là phần tử thánh chiến Hồi giáo từ Tân Cương đang
