Vì vậy, không mấy bất ngờ, óc hài hước chủ yếu là một nỗ lực
nhằm gọi tên, và vì thế chứa đựng, mối lo âu về địa vị. Hài kịch an ủi
ta rằng còn có những người khác trên thế gian cũng đố kỵ không kém,
cũng dễ vỡ về mặt xã hội không kém bản thân ta; rằng còn có những
tâm hồn đồng loại cũng thức dậy sớm mỗi buổi sáng và cảm thấy từng
cơn giằng xé về khả năng tài chính của họ không khác gì ta; và rằng
dưới diện mạo điềm tĩnh mà xã hội đòi hỏi, phần lớn chúng ta hằng
ngày đều trải qua chút ít bất ổn về tinh thần, mà tự nó sẽ khiến ta chìa
tay ra với các hàng xóm cũng khổ sở không kém.
Thay vì mỉa mai chúng ta về việc quá chú tâm đến địa vị, các nhà
hí họa tử tế nhất lại chòng ghẹo ta: họ phê bình ta trong khi đồng thời
hàm ý rằng cái tôi cơ bản của chúng ta về thực chất là chấp nhận được.
Nếu họ đủ sắc sảo và khéo léo, chúng ta có thể thừa nhận những sự
thật cay đắng về bản thân ta với giọng cười chân thật, những sự thật
mà ta hẳn sẽ bật lại trong tức giận hay tổn thương nếu chúng nhắm
vào ta theo một cách thông thường - hay nói cách khác, theo kiểu tố
cáo.
5.
Các nhà hí họa, không thua kém gì các nghệ sĩ khác, vì thế phù hợp
một cách đáng tưởng thưởng với định nghĩa của Matthew Arnold rằng
nghệ thuật là một sự rèn luyện nhằm đưa ra lời phê bình về cuộc đời.
Tác phẩm của họ tìm cách sửa chữa cả những bất công của quyền lực
và sự đố kỵ quá mức của chúng ta với những người xếp trên ta trong
nấc thang xã hội. Giống như những nhà bi kịch, họ có cảm hứng từ
một vài khía cạnh đáng tiếc nhất của hoàn cảnh con người.
Mục đích chính và vô thức của các nhà hí họa có thể sẽ tạo ra,
bằng cách khéo léo sử dụng óc hài hước, một thế giới có ít hơn những
thứ để ta cười cợt.
