Những năm qua, tôi đã gặp nhiều người cương quyết phá bỏ những ý niệm,
thái độ bấy lâu về ghen tuông, nhất ở những cặp đôi đang đồng thuận về việc đa
giao, tức mỗi người có thể quan hệ với nhiều người khác. Một số người đã nâng
tầm trải nghiệm của cô Polly, tức dùng ghen tuông như một loại thuốc kích thích
dục tình. Số khác thì cố gắng cùng nhau vượt qua ghen tuông. Nhiều người trong
số họ tự gọi mình là đa ái (polyamorous) khẳng định rằng họ đã hình thành nên
một phản ứng cảm xúc mới gọi là cộng cảm (compersion) – cảm xúc hạnh phúc
khi thấy đối tác của mình thích thú tiếp xúc tình dục với một người khác. Trong
cam kết dành cho tình yêu số nhiều, họ chủ động ra sức chế ngự ghen tuông, xem
ghen tuông là một phần của kiểu quan hệ chiếm hữu mà họ thử tìm cách vượt
qua.
Cô Anna kể tôi nghe: “Đôi lúc khi tôi thật sự thấy ghen khi nhìn thấy cô ấy
đi cùng với một trong những bạn gái của cô ấy. Nhưng rồi tôi tự nhắc mình rằng
đấy là cảm xúc của riêng tôi và chính tôi phải là người đối mặt với chúng. Tôi
không trách cô ấy đã khiến tôi có cảm xúc này. Tôi cũng không cho phép mình
làm những việc sẽ hạn chế tự do của cô ấy. Tôi biết cô ấy không cố ý gây ra cho
tôi các phản ứng ấy, và tôi cũng thế. Nhưng chúng tôi không chịu trách nhiệm về
cảm xúc của nhau”.
Đấy không phải là kiểu thái độ mà tôi được nghe từ các cặp đôi có tư tưởng
truyền thống hơn, những người có khuynh hướng kỳ vọng lẫn nhau phải ngăn
chặn mọi xung động không mong muốn để chúng chẳng bao giờ phát sinh. Tuy
nhiên, nói là nói vậy, tôi đã gặp vô vàn những cặp đôi phải đấu tranh với những
cơn ghen tuông bạo liệt.
Chúng ta vẫn cần xem xét liệu rằng mình có thể – hay nên – chiến thắng đặc
tính quá đỗi con người này hay không. Đương nhiên, cần phải xem xét lại những
cơn ghen vốn bám rễ trong các khái niệm phụ hệ về sở hữu. Và các mối quan hệ
mà ở đó các cặp đôi tìm cách đòi quyền sở hữu mỗi ý nghĩ của nhau cũng nên nới
bớt gọng kẹp. Nhưng trước khi ký thác con tim ghen tuông vào những trang quá
khứ, ta cũng nên lắng nghe những thầm thì của thần ái tình.
Trong một thế giới đang có quá nhiều các mối quan hệ lâu dài gãy đổ vì sự
đơn điệu, nhàm chán, vì những thói quen lặp đi lặp lại hơn là vì ghen tuông thì có
thể ghen tuông vẫn còn đóng một vai trò nào đó, nếu chúng ta sẵn lòng chấp nhận
tổn thương.
