Chương 6
Ghen tuông - tia lửa của thân tình ái
Hỏi: Những mối quan hệ bên vững lâu dài có bí mật gì không?
Đáp: Có. Đó là ngoại tình, cụ thể là những đe dọa của nó đối với mối quan
hệ. Theo nhà văn Marcel Proust, một liều ghen tuông chính là thứ duy nhất có thể
giải cứu một mối quan hệ đang bị những điều quen thuộc hủy hoại.
— Alain de Botton, How Proust Can Change Your Life
1
1
. Tác phẩm Proust có thể thay đối cuộc đời bạn như thế nào?, Nhã Nam và
NXB Thế giới xuất bản.
Rất nhiều nhà văn lớn đã sáng tác về chủ đề thiếu chung thủy như Euripides,
Ovid, Shakespeare, Tolstoy, Proust, Flaubert, Stendhal, D. H. Lawrence, Austen,
chị em nhà Brontes, Atwood.,... Một nội dung quan trọng trong những tác phẩm
của họ là sự ghen tuông - một trong những cảm xúc phức tạp nhất của con người
- “sự kết hợp bệnh hoạn giữa sự chiếm hữu, nghi ngờ, giận dữ, và nhục nhã [mà]
có thể chiếm đoạt tâm trí và đe dọa chúng ta sâu sắc khi nghiền ngẫm đến đối
thủ” như nhà nhân chủng học nghiên cứu về tiến hóa Helen Fisher đã mô tả.
Ngoại tình, ghen tuông đã trở thành nguồn cảm hứng lớn lao của văn học,
opera, âm nhạc, phim ảnh. Ấy vậy mà các trị liệu, đặc biệt tại Mỹ, chẳng mấy
quan tâm đến chuyện ghen tuông.
Scheinkman và Werneck đặc biệt để tâm đến những khác biệt văn hóa trong
cách diễn giải về ghen tuông. Họ viết: “Ghen tuông được cả thế giới nhìn nhận
như một động cơ gây ra những tội ác. Ở một số nền văn hóa, ghen tuông được
hiểu như một sức mạnh hủy diệt cần được kiểm hãm, trong khi ở một số nơi
khác, ghen tuông lại được xem là người đồng hành của tình yêu, là người gác
cổng cho một mối quan hệ đơn giao, là yếu tố cần thiết để bảo vệ cho tình cảm
đôi lứa”.
Những kinh nghiệm cá nhân của tôi khi làm việc tại Mỹ và nhiều nơi trên
thế giới đã khẳng định quan sát của Scheinkman và Werneck là chính xác. Ố
