II. Nước Nhật muốn thống trị thế giới ?
Không có sự kiêu ngạo thông minh.
Céline, Cuộc hành trình qua đêm.
Những người có suy nghĩ độc lập quan tâm đến vấn đề này đang tự đặt
câu hỏi: nước Nhật muốn gì và sẽ làm gì bằng sức mạnh mới của họ ?
Trước tầm hoạt động rộng lớn của Nhật Bản trên thế giới, người ta không
thể không đặt vấn đề này một cách nghiêm túc. Cuộc tranh luận về vấn đề
này có ý nghĩa sống còn. Câu trả lời có thỏa đáng và sẵn sàng hay không
tùy thuộc vào việc xác định nhanh hay chậm chiến lược của phương Tây.
Những năm sắp tới sẽ là những năm quyết định. Dù vì nguyên do nào, dù
với chiến lược nào, thế giới cũng sẽ biến đổi một cách căn bản. Nếu phương
Tây chọn hạ sách là lùi về cố thủ, chúng ta sẽ thấy xuất hiện những cực
mới, một bên là châu Á với Nhật Bản đứng đầu, một bên là sự suy thoái đã
quá rõ của nước Mỹ. Chính sách cô lập và bảo hộ mậu dịch không phải là
giải pháp lâu dài. Nếu thế giới phương Tây dùng biện pháp chiến tranh
nhằm loại trừ sự cạnh tranh của Nhật Bản thì chắc rằng hành tinh chúng ta
sẽ trở lại thời đại hoang dã. Song nếu phương Tây chọn con đường hòa
nhập với phương Đông, có thể thế giới ngày mai sẽ là thế giới hài hòa và
thanh bình.
Để thử làm sáng tỏ ít nhiều cuộc tranh luận khó khăn đó, tôi nghĩ điều
quan trọng là phỏng vấn những diễn viên và khán giả của vở vũ kịch hấp
dẫn này và tập hợp một số ý kiến của họ. Cũng không có gì phải ngạc nhiên
khi thấy những lời tuyên bố của họ rất khác nhau, dù họ là người Âu hay
người Nhật. Người Âu thì biểu lộ một sự bất an sâu sắc, đôi khi là mối lo
âu, nếu như không phải là một sự ác cảm ra mặt. Còn người Nhật thì trầm
tĩnh hơn, tự tin đôi khi cao đạo, nhưng không kiêu căng. Chính vì thế cuộc
tranh luận còn lâu mới kết thúc, bởi đôi bên còn cách biệt sâu sắc, cả ở
phương Đông và cả ở phương Tây. Nhưng có điều khích lệ cả từ hai phía là
ngôn ngữ quanh co đã được thay thế bằng những bài diễn văn thẳng thắn
hơn. Những dấu hiệu đó cho thấy một bên là mối quan tâm của giới trí thức
Nhật Bản về sự hội nhập của nước họ vào thế giới và một bên là mối quan
tâm của phương Tây về một đối sách trước những thách đố đang hình
thành.
Nước Nhật, kẻ thù số một ?
“Người Nhật là những kẻ giết người ?”. Đó là dòng tít đậm trên trang bìa
tờ Le Nouvel Economiste số ra ngày 12/1/1990 cùng ảnh một võ sĩ đạo
