một cựu sinh viên trường hành chính nào đó nói công khai một điều có thể
gây khó chịu, hoặc chỉ đơn giản là gây hoài nghi”.
Khi được hỏi, người Nhật thường trả lời rằng chính sách bảo hộ mậu
dịch của châu Âu là vũ khí của kẻ yếu. Bà Bộ trưởng nghĩ gì về ý kiến này
?
“Quả đúng vậy. Tuyệt đối đúng. Chính sách bảo hộ mậu dịch là vũ khí
của kẻ yếu. Và tôi xin nói thêm: đó chỉ có thể là tạm thời. Nhưng nếu chúng
ta ở vào thế yếu so với người Nhật thì:
- Một là, bởi vì người Nhật có một hệ thống chính trị, một nền văn hóa
khác hẳn chúng ta. Chúng ta ở trong thế yếu, là bởi vì chúng ta không vận
động theo cách như họ. Từ nhiều thập kỷ nay, chúng ta không chuẩn bị điều
kiện cho việc đọ sức với một hệ thống khác hẳn.
- Hai là, bởi vì cũng giống như hệ thống chính trị của chúng ta, chính
phủ chúng ta, “giới tri thức ưu tú của chúng ta” còn chưa nhận thức được
mối hiểm họa, để từ đó tự tổ chức lại.
Chúng ta yếu kém tới hai lần. Ông thấy đấy chẳng vui thú gì khi phải đi
giải thích cho người Đức tại bàn hội nghị ở Bỉ rằng chúng ta còn phải mất
nhiều năm nữa. Trong khoảng thời gian đó, tôi biết người Đức họ nghĩ gì.
Điều đó chẳng làm tôi thích thú gì. Tôi muốn có thể tuyên bố như ông
Helmut Haussman (Bộ trưởng Bộ Kinh tế Đức): “Chúng tôi không sợ bất
cứ ai”. Ngay cả khi theo ý tôi ông ta sai lầm, kể cả trong bảo vệ quyền lợi
của chính người Đức”.
Nước Anh, thuộc địa của Nhật Bản ở châu Âu.
Khi đề cập đến trường hợp nước Anh, Edith Cresson trở nên gay gắt.
Liệu có thể nói đến một sự khởi đầu của chủ nghĩa thực dân về kinh tế của
Nhật Bản ? “Vâng, đúng vậy”. Tôi có thể viết thêm điều đó trong tập sách
chứ ?
“Được chứ ! Cứ nói: họ coi chúng ta là những con chó xù ! Ông cứ nói
thẳng như vậy. Đó là khởi đầu của chủ nghĩa thực dân về kinh tế, và bởi vậy
cũng là chủ nghĩa thực dân về chính trị. Hai tính chất ấy không bao giờ tách
biệt. Sức mạnh kinh tế đi đôi với sức mạnh chính trị. Ngoài ra, tôi chờ đợi
ngày người Nhật giữ vị trí siêu cường thứ nhất, kể cả họ không mong muốn
điều đó, bất kể sự nghèo khổ của những nước thế giới thứ ba. Song, đơn
giản là họ sẽ được đưa đến đó. Trong cuộc chạy đua vào vũ trụ, họ cũng sẽ
có mặt. Hãy xem. thỏa ước giữa Mitsubishi và Daimler; Daimler ra vẻ như
ông thánh, song lại chỉ chờ chực để la tướng lên mình là một người khổng
lồ ở châu Âu. Tốt thôi, nhưng, như người ta thường nói, đó là những cái
đáng “đặt vấn đề” với chúng ta (Bà Edith Cresson phá lên cười). Đúng. Tôi
nghĩ rằng, đối với những chuyện như vậy, có những nỗi kinh sợ dưới dạng
