“Tất cả là một trò tầm phào ! Quả là mọi người đều vỗ tay tán thưởng.
Nhưng chỉ có người Pháp là chưa nhận ra điều đó mà thôi”.
Roger Fauroux: Không thể phân tâm dân tộc Nhật
Khi tôi xin được gặp Bộ trưởng Bộ công nghiệp thì Roger Fauroux,
người chủ cũ của Saint-Gobain đồng ý tiếp tôi không mấy khó khăn. Cuộc
nói chuyện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vì ông và bà Edith Cresson
có quan điểm khác hẳn nhau về nước Nhật, nếu không nói là hoàn toàn đối
nghịch nhau. Là người thân cận của Thủ tướng Michel Rocard, Roger
Fauroux ủng hộ việc đầu tư của Nhật Bản vào nước Pháp và để cho sản
phẩm Nhật tự do cạnh tranh với sản phẩm của châu Âu, song tất nhiên là rất
cần tránh những va chạm có hại cho những lĩnh vực dễ bị tổn thương. Ngày
10/1/1990, nhân chuyến thăm Pháp của Thủ tướng Nhật Toshiki Kaifu,
cũng là lúc bà Edith Cresson tuyên bố Nhật Bản đã tiến hành cuộc chinh
phục thế giới, thì Roger Fauroux lại quả quyết ngược lại rằng sở dĩ xe hơi
Nhật Bản thâm nhập được vào các thị trường “là vì có lẽ xe hơi của chúng
ta không tốt bằng”. Ông ta nói thêm “không thể trách người Nhật là giỏi
hơn chúng ta. Xe hơi Pháp chưa sánh được bằng với xe hơi Nhật”. Chưa
bao giờ trong nội bộ chính phủ Pháp lại biểu hiện rõ rệt quan điểm khác
nhau về vấn đề Nhật Bản như vậy. Những lời tuyên bố như thế đã tác động
đến giới chế tạo xe hơi Pháp ? Một số vị lãnh đạo không giấu cảm nghĩ của
họ: “Nếu như ông Bộ trưởng Bộ công nghiệp Pháp không muốn hạ uy tín
xe hơi Pháp trước mặt người tiêu thụ, thì ông ta đã không làm như vậy”.
Vài ngày sau, trả lời các nhà báo, Michel Ricard lúng túng nói: “Mỗi vị Bộ
trưởng đều có lý của họ”.
Hôm tiếp tôi, Roger Fauroux vừa họp Hội đồng Bộ trưởng xong. Thoải
mái và nhiệt tình, ông lưu ý tôi rằng vấn đề nước Nhật không phải là
chuyên môn của ông. Ông không có nhiều thì giờ, và tôi đề cập ngay đến
vấn đề nóng bỏng: theo ý ông, liệu sau khi đã xua tan sự bại trận về quân
sự, nước Nhật lại đang tìm cách phản kích về mặt kinh tế ? Ông trả lời
ngay:
“Không ! Điều đó thật vô lý. Xin lỗi, nhưng tôi cho cách hiểu như vậy là
kỳ cục. Sự việc không phải như vậy. Đánh giá như vậy là muốn nhân cách
hóa nước Nhật. Vả lại “nước Nhật” đâu phải là “ông Nhật”. Con người đó
không tồn tại. Kiểu nói kích động ấy đã xưa như trái đất. Thật ra, những
“ông” Nhật già bị thua trận năm 1945 không hề có ý tưởng đó, họ chỉ nghĩ
thế này: “Ta sẽ chỉ ra cho người Mỹ khả năng ta có thể làm gì được”. Điều
đó thì tôi chấp nhận. Tuy nhiên, anh cần biết rằng một khi mà anh muốn
làm một cuộc “phân tâm tập thể” đối với một dân tộc, thì anh chỉ có thể nói
những điều ngu xuẩn !”.
Nước Nhật đã quên cuộc bại trận của mình
