thức, mềm mỏng mới biết tôn trọng. Còn có thể đòi hỏi gì những chàng trai
này, những người từng chỉ được thấy mọi vẻ đẹp của đời sống Xô viết ở chỗ:
ăn không đủ no, những lều lán gỗ, những căn nhà cũ kỹ, không có nước và các
tiện nghi, trong trường hợp khá hơn là những nhà tập thể kiểu
“Khơrusốp”35(1)? Một nửa lớp có cha hy sinh trong chiến tranh, các bạn sống
khó khăn cho đến được hôm nay và kết quả là trở nên thành người ác nghiệt.
Bây giờ họ đang mừng vui kia - họ đã xứng đáng có được cơ hội sống no đủ
nhờ vào phần những người khác. Hoàn cảnh như vậy họ cảm thấy hoàn toàn
bình thường. Kể ra thì họ hiểu rằng, phải sống cho thận trọng, nếu không thì
chẳng chóng thì chày phải vào nhà tù, bởi vì cuộc sống ngọt ngào như vậy
bằng đồng tiền công lương thiện đâu có làm nên được.Thế làm thế nào để
xoay sở bằng cách khác? Như một trong những sinh viên thành đạt nhất, tôi
được nhận một trong chỗ làm ở viện công tố, thêm vào đó ở ngay khu trung
tâm thủ đô. Và tiền lương của tôi sẽ là bao nhiêu nhỉ? Tất cả chỉ gọn gọn một
trăm tờ rúp. Với năm tháng mức lương ít nhiều có tăng lên, nhưng chẳng được
là mấy.
Tại sao những bộ mặt của những người nước ngoài, văn hóa và sinh hoạt
của họ tôi thấy gần gụi hơn, là mọi người đang quây quần xung quanh tôi. Tôi
là tôi không có tin một lời nào của những vị lãnh đạo đất nước. Ruben, một
chàng trai cùng lớp chúng tôi, vốn là một lính xe tăng, đã tham gia đàn áp
cuộc nổi dậy ở Hungari. Anh ta đã kể cho tôi nghe nhiều chuyện, đã mở mắt
cho tôi nhìn sự kiện mà chúng ta đâu có đoán ra được. Tất nhiên, tôi có những
khái niệm của mình về những gì đang diễn ra trên thế giới. Tôi mơ hồ hiểu ra
được rằng Liên xô ngày nay đối với thế giới là một điều ác hại. Như có thời
nước Nga xưa là cường quốc cảnh sát với sức mạnh bảo thủ ở châu Âu, thì
Liên xô tiếp tục con đường đi ấy, đứng ra chống lại lối sống phương Tây, âm
nhạc phương Tây, kỹ thuật, văn hóa, bộ máy phương Tây - tất cả mọi thứ khơi
gợi ở tôi sự sùng kính và khâm phục. Vì sao mà lại đi thích ứng, giả vờ là yêu
cái này, mặc dù yêu thích điều khác? Mà kể ra thì cha mẹ tôi đâu có sống mãi:
tuổi già, bệnh tật… Nếu như Mari lấy tôi và cha mẹ nàng sẽ ra đi, tôi sẽ bảo
đảm cuộc sống cho nàng thế nào đây, ít ra là ở mức độ mà nàng đã quen, khi
sống cùng cha mẹ nàng? Nhận hối lộ ư? Nguy hiểm và thấp hèn. Mà phải nói,
nếu làm việc với bọn tội phạm kinh tế, thì sao lại không - bởi vì nền kinh tế
