vở Jules César ở Hy Lạp hay Lorenzaccio.
Đó sẽ là một đất nước hoàn toàn mới mẻ, hoàn toàn trinh nguyên, có hoa
nở khắp nơi và toàn quả cây lạ; vô số động vật và các bộ tộc ở rải rác, vui
vẻ và thái bình. Một đất nước phôi thai đang chỉ đợi chút sáng le lói của
ông để soi rọi và bùng lên trong bóng đêm. Khi ấy công việc của ông chỉ
còn là tạo hình nó theo thị hiếu của mình, với sự thỏa mái của một anh thợ
đồ gốm trước đống đất sét. Thoạt đầu, cho những liều nhỏ, nhạc lý và chữ
cái ABC, sau đó là Archimède, môn đại số học, rồi đến các đại văn hào
Virgil và Ronsard, chỉ sau đó mới là Newton, những ngành xây dựng và kết
cấu!
Cái đầu ngây thơ của đứa trẻ là ông ngày xưa không thể, đương nhiên
rồi, tưởng tượng ra những cơn đói cồn cào và những ngày nóng gắt đến say
nắng, những vết thương, những đận gần chết, lại càng không thể hình dung
ra hai con chồn khủng khiếp hiện thời đang đứng dựng trước mặt ông:
người Peul và Bayol, Bayol và người Peul, có thể là Charybde và Scylla
chăng! Cuộc chiến sẽ khắc nghiệt, ác độc, rối rắm, ông chỉ có thể tưởng
tượng ra nó mà thôi! Dẫu sao thì ông cũng sẽ chiến thắng, ông sẽ chiến
thắng bằng mọi giá, ông sẽ chiến thắng chống lại lửa và đại dương, chống
lại sét và gió mùa, chống lại con người và thần linh! Ông sẽ chứng minh
cho thời thế thời kỳ ấy thế nào là một người gốc Lyon, hơn nữa lại là một
thành viên gia đình Olivier!
Trên hết, ông chưa hoàn toàn bị cắt cụt hết! Hiện thời ông có hai chỗ
dựa, hai điểm thiêng, hai pháo đài bất khả xâm phạm: Kahel và Conakry!
Nơi đầu tiên sẽ được sử dụng để ru ngủ người Peul, để từ từ bắt chước họ,
để hấp thụ sữa của họ, mánh khóe của họ, những ý tưởng ngông cuồng kiểu
hoàng tử của họ, cách thức phú hào nông thôn của họ trước khi nhẹ nhàng
thế chân đứng đầu vương quốc nhỏ bé kiều diễm của họ. Điểm thứ hai,
chống lại Bayol và lũ sói hoang trong Bộ Hàng hải.
Không phải ngẫu nhiên mà ông chọn hai điểm này đâu. Bình nguyên
Kahel, tự nó chứng minh là điều cần thiết: rất cao và lại nằm giữa trung tâm
đất nước! Conakry tránh cho ông làm vướng chân những người bạn Bồ Đao
