K
hi cho phép tôi viết hồi ký cho ông, Phạm Xuân Ẩn đã ở chặng cuối
của cuộc đời. Tôi đặt tên cuốn sách là ĐIỆP VIÊN HOÀN HẢO vì những
lý do mà tôi sẽ nói rõ trong phần này. Những cuộc trao đổi ban đầu của
chúng tôi diễn ra tại tiệm Givral, nơi suốt cuộc chiến tranh của người Mỹ là
địa điểm mà cánh phóng viên và giới chính trị gia tới để phao tin đồn hoặc
tìm kiếm những dòng tin chính trong ngày. Hầu như ai cũng gọi ông Ẩn là
Tướng Givral, và ông được dành riêng một chiếc bàn tại đây. Đến khi ông
Ẩn yếu đi, chúng tôi chuyển sang gặp nhau tại nhà riêng của ông. Các cuộc
trò chuyện hàng ngày thường kéo dài trong nhiều giờ và diễn ra trong rất
nhiều tháng, ông chia sẻ với tôi những tấm ảnh, tài liệu, thư từ và những
câu chuyện kể. Chúng tôi chỉ kết thúc trò chuyện khi Ẩn cảm thấy không
còn sức để tiếp tục. Ồng còn giới thiệu tôi với các thành viên của mạng lưới
H.63 và tôi đã có nhiều giờ trò chuyện với họ.
Tôi nhớ rất rõ cuộc nói chuyện cuối cùng giữa tôi và Ẩn. Tôi tới nhà
ông, và lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi được thông báo rằng ông đang ở
trong phòng ngủ. Người con trai cả của Ẩn, Hoàng Ân, dẩn tôi lên gác và
tôi đã bắt gặp một Phạm Xuân Ẩn rất tiều tụy. Nhìn ông như vậy tôi rất
buồn và không biết nói hay làm gì cả. Ông khẽ vẫy tay, ra hiệu tôi đến gần
để có thể nghe ông nói: “Tôi sắp chết rồi. Đây là cuộc gặp cuối cùng của
chúng ta. Chẳng bao lâu nữa tôi sẽ đi gặp Diêm Vương”.
Tôi cố động viên ông Ẩn rằng bệnh sẽ nhanh chóng qua thôi, nhưng
người bệnh biết rõ hơn ai hết. Ông nhờ tôi chuyển lời chào tới các bạn Mỹ
của ông và một lần nữa hỏi tôi có nghe tin tức gì của Beverly Deepe hay
chưa, đây là một trong rất ít bạn cũ của Ẩn đã không thể tha thứ về việc ông
thực hiện nhiệm vụ tình báo ngày trước. Cho tới hơi thở cuối cùng, Ẩn
không thể hiểu tại sao trong khi nước Mỹ và Việt Nam có thể hòa giải, thì
Deepe vẫn không thể tha thứ cho ông về bất cứ sự lừa dối nào mà bà cho
rằng ông từng thực hiện.
Cả gia đình Ẩn cùng có chung nguyện ước này và bản thân tôi cũng
không thể hiểu tại sao một số người Mỹ vẫn cứ ôm một nỗi hận đối với Ẩn.
Sau rốt, những kẻ thù huynh đệ miền Nam của Ẩn, chẳng hạn người bạn
